Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Mart Ayı Fiyat Gelişimleri Raporu gösterildi.
Rapora nazaran, aylık bazda hizmet, besin ve temel mallar fiyat artışları ile öne çıkan gruplar oldu. Ücret tesirinin ve geriye doğru endeksleme davranışının belirgin olduğu hizmet grubunda aylık fiyat artışı bir miktar yavaşlamakla beraber, kira, eğitim ve iletişim kalemleri öncülüğünde görece yüksek seyretti.
Besin fiyatlarındaki aylık artışı kırmızı et öncülüğünde işlenmemiş besin tutarları sürüklerken, işlenmiş besin grubundaki zayıflama dikkati çekti. Temel mal grubu fiyat artışı mart ayında güçlenirken, dayanıklı mal grubu öne çıkan alt grup oldu.
Bu gelişmede, döviz kurunun tesirleri hissedilirken, iç talep koşullarının dirençli seyri dayanıklı tüketim mallarında maliyet artışlarının fiyatlara geçişini kolaylaştırdı. Enerji aylık enflasyonu akaryakıt fiyatlarına paralel olarak önceki aylara kıyasla daha ılımlı bir seyir izledi.
Aylık üretici enflasyonu bundan önceki aya nazaran yavaşlasa da yüksek seyrederken, senelik üretici enflasyonu düşük bazın da etkisiyle artış kaydetti. Ana endüstri gruplarına nazaran incelendiğinde, enerji fiyatlarının ılımlı seyrettiği, enerji dışı gruplarda ise nispeten yüksek artışların sürdüğü gözlendi. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle B ve C göstergelerinin aylık artış oranları devam eden zayıflama eğilimine karşın Enflasyon Raporu öngörülerinin üstünde kaldı ve göstergelerin senelik enflasyonları artış gösterdi.
Rapora nazaran, B ve C endekslerinin senelik değişiklik oranları sırasıyla 1,58 ve 2,32 puan artarak yüzde 71,89 ve yüzde 75,21 olarak gerçekleşti. Bu zamanda organik gazın aylık tüketici enflasyonuna mekanik tesiri geçen ay olduğu benzer biçimde 0,02 puan ile oldukça sınırı olan kaldı.
Senelik tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, bundan önceki aya nazaran temel mallar, hizmet, enerji ve besin gruplarının katkıları sırasıyla 0,71, 0,62, 0,09 ve 0,01 puan şeklinde oldu.
Öte taraftan, alkol-tütün-altın grubunun katkısı bundan önceki ay ile kıyaslandığında değişmedi. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, B ve C endekslerinin aylık artışları bundan önceki aya kıyasla bir miktar geriledi. Fiyat artışları B endeksini oluşturan gruplardan temel mal grubunda şubat ayına kıyasla bir miktar güçlenirken, işlenmiş gıdada belirgin olmak suretiyle işlenmiş besin ve hizmet gruplarında yavaşlama kaydetti.
HİZMET FİYATLARI YAVAŞLAMAYA DEVAM ETTİ
Hizmet tutarları artışı mart ayında yüzde 4,20 ile yavaşlamaya devam etmekle birlikte güçlü seyrederken, grup senelik enflasyonu 2,12 puan artışla yüzde 96,48 oldu.
Aylık bazda ulaştırma grubu tutarları sınırı olan bir miktar gerilerken öteki alt gruplarda belirgin fiyat artışları gözlendi.
Senelik enflasyon ulaştırma alt grubunda gerilerken lokanta-otelde görece yatay seyretti, öteki alt gruplarda ise terfi etti. Kiralar aylık bazda yüzde 6,33, iletişim hizmetleri ise telefon görüşme ile web ücretleri kaynaklı olarak yüzde 6,63 artarak yüksek artış eğilimini sürdürdü.
Kira alt grubunda senelik enflasyon 3,02 puan artışla yüzde 123,95’e ulaştı. Öteki hizmetler alt grubunda, eğitim ve sigorta tutarları öne çıktı. Bilhassa eğitim hizmetlerinde aylık fiyat artışı hususi okul ücretleri kaynaklı olarak şubat ayında olduğu benzer biçimde yüzde 13,08’lik yüksek bir artış kaydetti ve bu grupta senelik enflasyon yüzde 104,07 oldu.
Besin tutarları ile asgari ücret gelişmelerinin etkilediği lokanta-otel alt grubunda aylık artış oranı yüzde 3,95 ile önceki aya kıyasla yavaşladı.
Ulaştırma hizmetleri fiyatı kara yolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı fiyatlarında yüzde 8,36 ve hava yolu ile yolcu taşımacılığı fiyatlarında yüzde 0,94 düşüşler neticesinde aylık bazda sınırı olan oranda gerileyerek hizmetlerin öteki alt gruplarından ayrıştı.
Temel mal grubu senelik enflasyonu 2,46 puan artışla yüzde 56,46 olarak gerçekleşti. Mart ayında senelik enflasyon tüm alt gruplarda artış kaydetti. Dayanıklı mal (altın hariç) tutarları yüzde 3,04 artarken, alt grup senelik enflasyonu 2,13 puan artışla yüzde 61,11 oldu. Dirençli seyreden yurt içi talep ve döviz kuru gelişmelerinin etkilerinin hissedildiği dayanıklı mal grubunda mobilya sektörü fiyat artışları yüzde 5,06 ile öne çıkarken bunu yüzde 3,00 elektrikli ve elektriksiz ev aletleri, yüzde 2,53 ile otomobil kalemi izledi.
Öteki temel mallar alt grubunda fiyatlar yüzde 2,72 yükseliş kaydederken, senelik enflasyon 0,30 puan artışla yüzde 55,25 seviyesine ulaştı.
MART AYINDA GİYİM VE AYAKKABI FİYATLARI BİR ÖNCEKİ YILIN AYNI DÖNEMİNDEKİ DÜŞÜŞÜN AKSİNE ARTTI
Alt grup aylık enflasyonunda kişisel bakım ürünleri ile konutun bakım ve onarımı ön plana çıktı. Mart ayında giyim ve ayakkabı tutarları bundan önceki senenin aynı dönemindeki düşüşün aksine aylık yüzde 2,61 artarken, alt grup senelik enflasyonu 6,73 puanlık artışla yüzde 49,12’ye terfi etti.
Enerji tutarları mart ayında yüzde 1,39 terfi etti ve grup senelik enflasyonu 1,37 puan artarak yüzde 37,32 seviyesinde gerçekleşti. Türk lirası eşeysel petrol fiyatlarındaki gelişmelerle akaryakıt tutarları yüzde 1,70 artış kaydetti.
Tüp gazda fiyat artışları yüzde 7,06 ile önceki aya kıyasla güçlenirken, öteki kalemlerde fiyatlar ılımlı bir seyir izledi. Besin ve alkolsüz içecekler grubu tutarları mart ayında yüzde 3,40 yükselirken, senelik enflasyon 0,71 puan düşerek yüzde 70,41 seviyesine geriledi. Senelik enflasyon işlenmemiş gıdada yataya yakın bir seyirle yüzde 84,14 oranında gerçekleşirken, işlenmiş gıdada 1,45 puan düşüşle yüzde 58,97 oldu.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, bundan önceki ay sebze tutarları öncülüğünde artan taze meyve sebze tutarları bu ay ılımlı seyretti. Öteki işlenmemiş besin grubunda kırmızı ve beyaz et fiyatlarındaki artış mühim seviyede güçlenerek bu grupta izlenen yüksek aylık enflasyonda (yüzde 8,92) belirleyici oldu.
Böylelikle, işlenmemiş besin aylık enflasyonu yüzde 5,57 oranında gerçekleşti. İşlenmiş besin grubu aylık enflasyonu ise yüzde 1,39 ile mühim seviyede yavaşlarken, kırmızı et fiyatlarının etkilediği işlenmiş et ürünlerinde yüksek artışlar devam etti. Yurt içi üretici tutarları mart ayında yüzde 3,29 artarken, senelik enflasyon düşük bazın da etkisiyle 4,18 puan yükselerek yüzde 51,47 oldu.
Ana endüstri gruplarına nazaran incelendiğinde, enerji alt grubunda fiyatlar aylık bazda ılımlı seyrederken enerji dışındaki gruplar aylık yüzde 3,4-4,3 bandında artışlar gösterdi.
Aylık fiyat gelişimleri sektörler bazında incelendiğinde, fiyat artışlarının genele yayılmış olduğu izlenirken, metal cevherleri, öteki mamul eşyalar, basım ve kayıt hizmetleri, tekstil, besin, kauçuk ve plastik ürünleri ile motorlu kara taşıtları öne çıkan alt gruplar oldu.