İSO Türkiye İmalat PMI anketinin Nisan 2024 süreci neticeleri açıklandı. Eşik kıymet olan 50’nin üstünde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret etmiş olduğu anket sonuçlarına gore, mart ayında 50 olarak gerçekleşen manşet PMI, nisanda 49,3’e geriledi.
Nisanda etkinlik koşullarının tekrardan bozulmasında üretimin daralma bölgesine dönmesi etkili oldu. Talepteki zayıflamaya bağlı olarak üretimde son üç ayın ilk düşüşü gözlendi. Fiyat artışları ve yüksek faiz oranlarının talebi negatif yönde etkilemesiyle yeni siparişler üst üste onuncu ay yavaşladı.
Dış talep de fiyat artışlarıyla bağlantılı olarak düşüş gösterdi. Sadece söz mevzusu düşüş, toplam yeni siparişlerdekine gore daha ılımlı gerçekleşti.
Türk lirasındaki kıymet kaybının yanı sıra ham madde ve lojistik fiyatlarındaki artışların etkisiyle girdi tutarları keskin bir halde yükselmeye devam etti. Buna karşın enflasyon oranı son dört ayın en düşük seviyesine geriledi. Benzer bir gelişme satış fiyatlarında da görüldü.
FİRMALAR SATIN ALMA FAALİYETLERİNİ ARTIRDI
Yeni siparişler ve üretimdeki zayıflığa karşın firmalar satın alma faaliyetlerini üst üste üçüncü ay artırdı. Bu durum, girdi stoklarının ortalama son iki senedir ilk kez yükselmesini bununla beraber getirdi.
Yeni siparişlerdeki azalmaya karşılık üretimin yakın dönemde kaydettiği genişleme nihai ürün stoklarının artmasına yol açtı. İstihdam ise önceki iki ay yaşanmış olan düşüşün peşinden nisanda mühim bir değişiklik göstermedi. Kimi anket katılımcıları ek personel ihtiyacı bulunduğunu belirtirken bazıları aranan özellikte çalışan bulmanın zorluklarına işaret etti.
TAKİP EDİLEN 10 SEKTÖRÜN ÇOĞUNDA ÜRETİM ZAYIFLADI
Türkiye Sektörel PMI raporu, nisan ayında da imalat sektöründe yakın dönemde gözlenen eğilimlerin sürdüğüne işaret etti. Takip edilen on sektörün çoğunluğunda üretim ve yeni siparişler zayıflarken, istihdam tarafında nispeten pozitif yönde bir tablo ortaya çıktı ve sektörlerin yarısı çalışan sayısını artırdı. Tedarik zincirlerinde görülen iyileşme emarelerine rağmen enflasyonist baskılar kuvvetli seyrini korudu.
Takip edilen on sektörün ikisinde üretim artışı yaşandı. Bu sektörler besin ürünleri ve metalik olmayan mineral ürünler oldu. Besin ürünleri, üst üste üçüncü ay üretimde en yüksek artış elde eden sektör olmanın yanı sıra son 10 ayın en kuvvetli büyümesini kaydetti. Marttaki ılımlı artışın peşinden nisanda üretimin sert şekilde daraldığı makine ve metal ürünleri ise en belirgin yavaşlama sergileyen sektör oldu. Benzer şekilde, yeni siparişler de yalnız iki sektörde artış gösterdi.
Giyim ve deri ürünleri sektörü tekrardan iyileşme bölgesine geçerek talep artışında besin ürünleri sektörüne birlikte rol aldı. Üretimde olduğu benzer biçimde, yeni siparişlerde de en belirgin azalış makine ve metal ürünleri firmalarında görüldü. Dış talep koşulları ise genel olarak durgun seyrini korudu ve nisan ayında yeni ihracat siparişlerinde artış sağlayabilen tek sektör giyim ve deri ürünleri oldu.
5 SEKTÖRDE İSTİHDAM ARTTI
İstihdam tarafında ise daha pozitif yönde bir tablo ortaya çıktı. Çalışan sayısını artıran sektör sayısı martta iki iken nisanda beşe terfi etti. Metalik olmayan mineral ürünler, kara ve deniz taşıtları ile ağaç ve kağıt ürünlerinde istihdam tekrardan yükselişe geçti. Takip edilen on sektör içinde en kuvvetli artış, ağaç ve kağıt ürünlerinde kaydedildi.
Tedarik zinciri koşulları da nisan ayında iyileşme sinyalleri verdi. Sektörlerin çoğunluğunda teslimat süreleri kısaldı; sadece bu durum çoğu zaman girdi talebindeki zayıflamadan kaynaklandı. Tedarikçi performansında en kuvvetli iyileşmenin gerçekleştiği elektrikli ve elektronik ürünler sektöründe teslimat süreleri Ocak 2016’dan bu yana en keskin düşüşü kaydetti. Buna karşılık, kimyasal, plastik ve kauçuk sektöründe gecikmeler belirgin şekilde arttı.
NİHAİ ÜRÜN FİYATLARINDA EN KESKİN ARTIŞ GIDADA OLDU
Anket sonuçlarına gore, nisan ayında kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektörünün tedarik zincirlerinde yaşanmış olan aksamalar, girdi maliyetlerindeki en keskin artışın da bu sektörde görülmesine yol açtı. Öte taraftan, nihai ürün fiyatlarındaki en keskin artış besin ürünlerinde kaydedilirken, sektörün görece yüksek fiyatlama gücü bu gelişmede etkili oldu. Satış fiyatlarında en sınırı olan artış ise makine ve metal ürünleri sektöründe gerçekleşti.
S&P Global Market Intelligence Iktisat Direktörü Andrew Harker, İstanbul Endüstri Odası Türkiye İmalat PMI anket verilerine ilişkin, “Yeni siparişlerde süregelen zayıflama sebebiyle, geçen aylarda görülen üretim artışı sürdürülemedi ve nisan ayında son buldu. Firmaların beklentisi, talebin kısa sürede tekrardan toparlanarak üretimde sürdürülebilir iyileşme sağlaması yönünde olacak. Nisan ayında enflasyon bir miktar gevşeyerek senenin başından bu yana en düşük seviyeye geriledi. Buna karşın imalatçılar halen hem yurt içi hem de yurt dışı talebi negatif etkileyen yüksek fiyat artışları ile savaşım etmek durumunda kalıyor.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.