Türkiye’nin gayrisafi ulusal hasılasının yüzde 4.5’ini, istihdamın da ortalama yüzde 15’ini oluşturan, 30 milyar dolara yakın ihracat gerçekleştiren ziraat, son yıllarda bankacılık sektörünün de ilgi odağı haline geldi. Bilhassa son 5 senedir, kamu bankalarının lokomotifliğinde, tarımın finansmanı noktasında oldukça etken bir rol üstüne alan bankacılık sektörünün toplam kredi hacminde ziraat sektörünün ağırlığı her geçen gün artıyor.
5 YILDA % 581 BÜYÜME
Türkiye Bankalar Birliği verilerine gore, ziraat sektöründe Mart 2019’da 97.9 milyar lira olan nakdi kredi hacmi, Mart 2024’te ise 667.6 milyar liraya ulaştı. Ziraat sektörünün kredi hacminin yüzde 581.6 büyümüş olduğu, başka bir ifade ile 7 kata yakın arttığı bu zamanda, bankacılık sektörünün toplam kredi hacmindeki gelişme ise yüzde 424 oldu. Sektörün Mart 2019’da 2.5 trilyon lira olan kredi toplamı, Mart 2024’te 13.3 trilyona kadar ulaştı.
SEKTÖRE 2 KAT FART ATTI
Son 10 senelik döneme bakıldığında ise, ziraat kredilerindeki büyümenin ivmesi daha net ortaya çıkıyor. Mart 2014’te 39.9 milyar lira seviyesinde bulunan ziraat kredilerinde 10 senelik gelişme yüzde 1.571’e ulaştı. Ziraat kredilerinin 17 kat arttığı bu zamanda bankacılık sektörünün toplam nakdi kredi büyümesi ise yüzde 909 olarak gerçekleşti. Ziraat kredilerindeki gelişme, bankacılık sektörünün toplam kredi hacmindeki büyümenin 2 katına yakın oldu.
BATIK ORANI ÇOK DÜŞÜK
Bankaların ziraat kredilerinde üstün dereceli büyümeler yaşanırken, sektörün tasfiye olunacak kredi hacmi ise düşmeye devam ediyor. Mart 2020’de 6 milyar lira ile yüzde 3.5 olan tasfiye olunacak krediler, Mart 2024’te 2 milyar 93 milyon liraya indi. Tasfiye olunacak kredilerin oranı yüzde 0.9’a geriledi. Söz mevzusu oran Mart 2019’da yüzde 3.8’e kadar yükselmişti. Bankacılık sektörünün toplam tasfiye olunacak kredi hacmi ise Mart 2024 itibarıyla 238 milyar lira ile yüzde 1.8 seviyesinde bulunuyor.
KADINLARA POZİTİF AYRIMCILIK
Hanım ve genç çiftçilerin sayısında artış için hem kamu hem de bankalar hususi bir duyarlılık gösteriyor. Projelerin yaygınlaşması için hanımefendiler ve genç çiftçiler için hususi ürünler geliştiriliyor. Ürünlerin pazarlanması, yeni pazarlara ulaştırılıp satılması, satış kooperatifleri vesilesiyle geniş kitlelere erişmesi benzer biçimde mevzularda etken rol oynuyorlar. Hanım kooperatifleri başta olmak suretiyle hanım çiftçilere tüm bankacılık taleplerinde öncelik tanınıyor.
TÜRKİYE’NİN PAYINDA ARTIŞ VAR
2003 senesinde 567 milyar dolar olan dünya ziraat ve besin ürünleri ihracatı, 3.5 kat artarak ortalama 2 trilyon dolar seviyesine çıktı. Türkiye küresel ısınma, salgın ve bölgesel çatışmalar benzer biçimde pek fazlaca değişkenin etkilediği bu son aşama mühim pazarlardan almış olduğu oranı bilhassa son 5 yılda istikrarlı olarak artırdı. 2002 senesinde dünya ziraat ihracatından alınan hisse yüzde 0.77 iken yüzde 85 oranında artarak 2022 senesinde ortalama yüzde 1.5’e terfi etti. Türkiye’nin senelik tarımsal üretimi 58.6 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Türkiye bu üretimle dünyada 7’nci, Avrupa’da birinci sırada yer ediniyor. 2002 senesinde 3.7 milyar dolar olan ziraat ve besin sanayisi ürünleri ihracatı 2023’te yüzde 726’lık bir artışla 31 milyar dolar seviyesine yaklaştı.
ÖZEL KART SİSTEMLERİ
Tarımı destekleyen en mühim bankacılık ürünlerinden biri de kartlar ve ödeme sistemleri. Ziraat üreticilerine hususi tohum, fide, gübre, zirai ilaç, mazot, yem, ziraat ekipmanı vb. harcamaların finansmanı amacıyla ödeme sistemleri kullanılıyor. Ek olarak mobil uygulamalar ile çiftçilerin üretimi hangi dönemde hangi gübreden ne kadar kullanımı gerektiğinden ne vakit sulama yapması gerektiğine kadar tüm teknik bilgiler bildirim olarak çiftçiye geliyor. Meteorolojik ve uydu verilerini de anlık takip ediliyor. Dolu, don, sel vb. riskler için uyarı bildirimleri gönderiliyor.