Turkuvaz Medya Grubu’nun düzenlemiş olduğu ‘Türkiye İhracat Seferberliği Zirvesi’nde konuşan Tecim Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, mayıs ayında Cumhuriyet tarihinin en yüksek rakamının yapılacağına dair işaretler bulunduğunu belirterek, “Geçen yıl meydana getirilen 21.6 milyar dolarlık ihracatın bayağı üstünde kapatacağız. Nisan ayı bayram tatiline denk geldiği için artış birazcık düşük kaldı. Fakat mayıs ayı iyi gelecek” dedi. Turkuvaz Medya Center’da düzenlenen zirvenin hususi oturumunda SABAH Gazetesi Iktisat Müdürü ve Köşe Yazarı Istek Güngör ile A Para Gösterim Koordinatörü ve A Haber Iktisat Müdürü Hasret Doğaner’in sorularını yanıtlayan Bakan Bolat, 2023’te dünyada gelişme oranlarının düştüğünü, küresel ticaretin küçüldüğünü hatırlatarak, “Küresel tecim 2000- 2019 arası senelik averaj yüzde 5.6 büyüdü. Geçen yıl ise yüzde 1.2 küçüldü. Küresel mal ihracatı yüzde 5 küçüldü, hizmet ihracatı yüzde 9 büyüdü. Bu şartlarda, biz geçen yıl yüzde 0.65 artışla Cumhuriyet’in en yüksek yıl rekorunu kırdık. İhracatımız 255.4 milyar dolar oldu” açıklamasını yapmış oldu.
HEDEFİN ALTINA İNDİRECEĞİZ
Senenin ilk çeyreğinde ihracat verilerinde pozitif bir yükseliş yaşandığının altını çizen Bakan Bolat, “İlk 4 ayda ihracatımızın artışı yüzde 2.74. Sayı olarak 83 milyar dolara geldik. Hedefimiz Orta Vadeli Program’da, 267 milyar dolar mal, 110 milyar dolar hizmet ihracatı. Doğrusu 377 milyar dolar döviz geliri elde etmek. Bu ekonomimizi rahatlatır. Dış tecim açığı için 106 milyar dolar hedefi vardı. Hedefimiz bunu 80 ve altına indirebilmek. İlk 4 ayda bunun işaretlerini görüyoruz. İthalatımızda yüzde 9’a yakın bir küçülme var ve dış tecim açığımızda da yüzde 30’luk bir azalma var. İlk 4 ayda 13.2 milyar dolar azalttık. Son 10 ayda da dış tecim açığımızda ortalama 29, cari işlemler açığımızda da 26 milyar dolar gerileme söz mevzusu oldu. Cari işlemler açığımız mart itibarıyla son 12 ayda 31.2 milyar dolara geriledi. Dış tecim açığımız da 92 milyar dolara geriledi” ifadelerini kullandı. Bolat, 38 milyar TL’lik bakanlık bütçesinin yüzde 60’ını ihracatçılara destek olarak kullandırdıklarını söyledi.
100 MİLYAR $ GERÇEKÇİ
ABD ile ticaretin 100 milyar dolara çıkarılması hedefinin gerçekçi bulunduğunu da vurgulayan Bolat, şu şekilde konuştu: “Son 4 yılda ABD’ye ihracatımız yüzde 46 arttı. İsrail ile ilişkilerin gerilmiş olması ve ticaretin durdurulması kararından sonrasında bazılarını korku sarmıştı. Geçtiğimiz hafta ABD’deydik. Oldukça sıcak karşılandık. İki ülke içinde tecim ve yatırım komitesi 7 yıl aradan sonrasında toplantı yapmış oldu. Türkiye’nin hem hükümetler hem iş alemi düzeyinde ticareti geliştirme mevzusunda gayreti ve isteği var.” İkinci yarıdan sonrasında AB pazarından ümitli olduklarını söyleyen Bolat, Körfez ülkeleri, ABD, İngiltere, Romanya, Irak, Mısır, Cezayir ve Türk Cumhuriyetleri’ne ihracatta artış bulunduğunu söylemiş oldu. 2024 hedefinde revize olmadığını özetleyen Bolat, Kalkınma Yolu Projesi’nin de Körfez ve Uzakdoğu’ya ticareti hızlandıracağını beyan etti.
600 BİN ARAÇ STOKTAN ÇIKTI
Türkiye’de otomotiv ve emlak piyasasında meydana getirilen çalışmaların tutarları aşağı çektiğini özetleyen Bakan Bolat, “Otomotivde 600 bin vasıta stoklanmıştı. İkinci elde, birinci elden daha yüksek fiyatlar oluşmuştu. Düzenlemeler yapıldıktan sonrasında ikinci elde fiyatlar yüzde 20 düştü, bu birinci ele de yansıdı. ‘Bulunamaz’ denilen otolar bulunur hale geldi. Emlak siteleri ve toplumsal medya platformlarını da denetledik. Marketler, besin, hazır beton ve çimento sektörlerinde de tutarları artırmamaları mevzusunda görüşmeler yaptık. Bazı sektörler indirim kampanyaları düzenledi bazıları tutarları sabitledi. Denetimler de yaptık. 81 bin işletme ve 580 bin ürün denetlemeleri yapılmış oldu. Geçen yıl İç Tecim Genel Müdürlüğü üstünden karaborsa, stokçuluk, haksız fiyat, fahiş fiyat denetlemelerinde 850 milyon lira; tüketici korunmasında da zararı dokunan ürünler, aldatıcı reklamlar, sağlığa zararı dokunan ürün mevzularında ise 1.2 milyar lira ceza kesildi. Rekabet Kurulu da geçen yıl 2.6 milyar lira ceza kesti, rekabete aykırı işlem icra eden firmalara” açıklamalarında bulunmuş oldu
İHRACAT YOLCULUĞUNA DESTEK OLUYORUZ
Zirvenin açılışı konuşmasını da SABAH Gazetesi Iktisat Müdürü ve Köşe Yazarı Istek Güngör ile A Para Gösterim Koordinatörü ve A Haber Iktisat Müdürü Hasret Doğaner yapmış oldu. Doğaner ve Güngör, konuşmalarında küresel ekonomide Kovid-19 salgınıyla süregelen Rusya-Ukrayna savaşıyla derinleşen Gazze’deki katliamlarla yeni boyut kazanan sarsıntının devam ettiğini, tüm yaşanmış olan bu gelişmelere karşın Türkiye’nin ticaretini artırdığını, küresel mal ticaretinden almış olduğu oranı zamanı yüksek seviyelere ulaştırdığını belirterek, “Türk ürünlerinin tanınmadığı, ihracatçıların ayak basmadığı yer neredeyse kalmadı. Bu doğal olarak ki hem ihracatçıların önünü açan Tecim Bakanlığı’nın politikalarının hem de 61 birlik çatısı altındaki 120 bini aşkın ihracatçının başarısıdır. Türk ekonomisine katkı elde eden ihracatçıları bir kez daha yürekten kutluyorum. Ikimiz de Türkiye’nin en büyük medya grubu olarak 3 senedir Anadolu’nun birçok ilinde Tecim Bakanlığının desteği ve koordinasyonunda düzenlediğimiz İhracat Zirveleri’yle bu yolculuğa destek oluyoruz” dedi.
GEMİ AVCILIĞI YAPANLAR SUSTU
İsrail ile ticaretin 2 Mayıs itibarıyla durdurulduğunu hatırlatan Bolat, şu şekilde devam etti: “Ilkin 1.019 üründe ve 54 grupta ihracatı durdurduk. Bu sorun politika malzemesi yapılmış oldu. Buna politika istismarı olarak baksaydık seçimden ilkin ticareti durdururduk. Filistinlilerin ticaretini de düşünerek kısmi anlamda ihracatı durdurmuştuk. Buna karşın, ‘vapur kalktı, vapur gidiyor’ benzer biçimde açıklamalarla vapur avcılığı yaparak istismar devam etti. 2 Mayıs’ta hükümet olarak ticareti tamamen durdurduk. Türkiye’nin tutumu dünyada vicdan sahibi hepimiz tarafınca takdir edildi. Bu anlamda Türkiye dünyada da tek. Filistin ile AK Parti döneminde tecim anlaşması, çifte vergilendirmeyi önleme ve yatırımların artmasına dönük anlaşmalar yapılmış oldu. Şimdi İsrail’in STA anlaşmasını feshettiği belirtiliyor. Olabilir, biz kendi kararımızı aldık. Tanrı’a şükür ihracatımız artmaya devam ediyor, yeni pazarlar buluyoruz. İsrail Türkiye’nin kararından sonrasında enflasyon artışı ve mal bulamama sıkıntısı çekti. Türkiye’nin ciddiyetini görmüş oldular.”
TAVUK FİYATINA SORUŞTURMA
TBMM’de stokçuluk ve fahiş fiyat ile ilgili düzenlemeleri içeren teklifin görüşüldüğünü hatırlatan Bolat, “Cezalarda 10 katı artışlar meydana gelecek. Stokçulukta bir takvim yılı içinde 3 kez yakalananlara kapatma cezası gelecek. Amaç caydırıcılık. Rekabet Kurulu da kartel, tekelcilik, hakim durumu kötüye kullanılmasına bakıyor. Şu anda tavuk sektörüyle ilgili büyük bir soruşturma tamamlanmak suretiyle” dedi.
KÖRFEZ’İN ALTI ÜLKESİYLE STA
İngiltere ile Özgür Tecim Anlaşması’nın (STA) güncellenmesi görüşmelerinin devam ettiğini özetleyen Bakan Bolat, “10 Haziran’da kurul gelecek. Anlaşmayı hizmetler sektörünü ve yatırımları içine alacak şekilde genişletmeyi görüşüyoruz. Tarımda da karşılıklı bazı ürünleri kapsayacak şekilde müzakerelere başladık” dedi. Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar ile meydana getirilen STA’nın yürürlüğe girdiğini söyleyen Bolat, “Ukrayna ile meydana getirilen antak kalma iki ülke parlamentosunda onaylanacak. Moldova ile genişletme müzakereleri devam ediyor. 6 ülkeden oluşan Körfez İşbirliği Konseyi ile de görüşmelerimiz başladı” diye konuştu. AB’nin ithalatı düşmesine karşın geçen yıl Türkiye’nin bölgeye ihracatının 2 milyar dolar arttığını belirten Bakan Bolat, ihracatçıların yaşamış olduğu vize mevzusundaki sıkıntılarla ilgili de şunları söylemiş oldu: “İki hafta ilkin OECD Bakanlar Toplantısı’ndaydık. AB ile Türkiye içinde bakanlar düzeyinde Yüksek Düzeyli Tecim Diyaloğu toplantısının yapılması teklifi yaptılar. Haziran bitmeden bu toplantıyı yapacağız.”