Sabah Gazetesi Iktisat Müdürü ve Köşe Yazarı Istek Güngör ve A Para Gösterim Koordinatörü ve A Haber Iktisat Müdürü Hasret Doğaner’in açılış konuşmasıyla başlamış olan zirvede, T.C. Tecim Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat’ı Sabah Gazetesi Iktisat Müdürü ve Köşe Yazarı Istek Güngör ile A Para Gösterim Koordinatörü ve A Haber Iktisat Müdürü Hasret Doğaner hususi otu-rumlarında ağırladı.
Zirvenin açılışında “Dünyada yaşanmış olan tüm negatif gelişmelere karşın Türkiye dış ticaretini geliştirmeye devam ediyor. Bugün küresel mal ticaretinden aldığımız hisse zamanı yüksek seviye-lere ulaştı. Türk ürünlerinin tanınmadığı, ihracatçıların ayak basmadığı yer neredeyse kalmadı. Bu tabi ki hem ihracatçıların önünü açan Tecim Bakanlığı’nın politikalarının hem de 61 birlik çatısı altındaki 120 bini aşkın ihracatçının başarısıdır. Türk ekonomisine katkı elde eden ihracatçı-ları bir kez daha yürekten kutluyorum. Ikimiz de Türkiye’nin en büyük medya grubu olarak 3 senedir Anadolu’nun birçok ilinde Tecim Bakanlığının desteği ve koordinasyonunda düzenlediğimiz İhracat Zirveleri ile devamlı ihracatçıların yanında olmayı onların sorunlarını, başarılarını gün-deme taşımayı vazife bildik” mesajını veren Güngör ve Doğaner, Bakan Bolat’ı ağırladıkları otu-rumda ihracat sektörünü tüm yönleriyle masaya yatırdı.
MAYIS İHRACATI REKOR KIRACAK
Tecim Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, mayıs ayında Cumhuriyet tarihinin en yüksek rakamının yapılacağına dair işaretler bulunduğunu belirterek, “Geçen yıl meydana getirilen 21.6 milyar dolarlık ihracatın bayağı üstünde kapatacağız. Nisan ayı bayram tatiline denk geldiği için artış birazcık düşük kal-dı. Fakat mayıs ayı iyi gelecek” dedi. Bakan Bolat, 2023’te dünyada gelişme oranlarının düştü-ğünü, küresel ticaretin küçüldüğünü hatırlatarak, “Küresel tecim 2000-2019 arası senelik ortala-ma yüzde 5.6 büyüdü. Geçen yıl ise yüzde 1.2 küçüldü. Küresel mal ihracatı yüzde 5 küçüldü, hizmet ihracatı yüzde 9 büyüdü. Bu şartlarda, biz geçen yıl yüzde 0.65 artışla Cumhuriyet’in en yüksek yıl rekorunu kırdık. İhracatımız 255.4 milyar dolar oldu” açıklamasını yapmış oldu.
DIŞ AÇIĞI HEDEFİN ALTINA İNDİRECEĞİZ
Bu senenin ilk çeyreğinde ihracat verilerinde pozitif bir yükseliş yaşandığının altını çizen Bakan Bolat, “Bu yıl ilk 4 ayda ihracatımızın artışı yüzde 2.74. Sayı olarak 83 milyar dolara geldik. Hedefimiz Orta Vadeli Program’da, 267 milyar dolar mal, 110 milyar dolar hizmet ihracatı. Doğrusu 377 milyar dolar döviz geliri elde etmek. Bu bizim ekonomimizi rahatlatır. Dış tecim açığı için 106 milyar dolar hedefi vardı. Bizim kendi hedefimiz bunu 80 ve altına indirebilmek. İlk 4 ayda bunun işaretlerini görüyoruz. İthalatımızda yüzde 9’a yakın bir küçülme var ve dış tecim açı-ğımızda da yüzde 30’luk bir azalma var. İlk 4 ayda 13.2 milyar dolar azalttık. Son 10 ayda da dış tecim açığımızda ortalama 29, cari işlemler açığımızda da 26 milyar dolar gerileme söz mevzusu oldu. Cari işlemler açığımız mart itibarıyla son 12 ayda 31.2 milyar dolara geriledi. Dış tecim açığımız da 92 milyar dolara geriledi ” ifadelerini kullandı. 38 milyar TL’lik bakanlık büt-çesinin yüzde 60’ını ihracatçılara destek olarak kullandırdıklarını özetleyen Bolat, bu anlamda çalışmalara devam ettiklerini söylemiş oldu.
ABD İLE 100 MİLYAR DOLAR GERÇEKÇİ
ABD ile ticaretin 100 milyar dolara çıkarılması hedefinin gerçekçi bulunduğunu da vurgulayan Ba-kan Bolat, şöyleki konuştu: “Son 4 senede ABD’ye ihracatımız yüzde 46 arttı. 33.5 milyar dolara ulaşabildik. İsrail ile ilişkilerin gerilmiş olması ve ticaretin durdurulması kararından sonrasında bazıları-nı korku sarmıştı. Fakat tam tersine geçtiğimiz hafta ABD’deydik. Fazlaca sıcak karşılandık. İki ülke içinde tecim ve yatırım komitesi 7 yıl aradan sonrasında toplantı yapmış oldu. Geçen hafta Ameri-kan Türk Konferansı 5 yıl aradan sonrasında Washington’da yapılmış oldu. ABD hükümetinin en prestijli tecim platformu olan Trade Winds-Avrupa Avrasya etkinliği İstanbul’da yapılmış oldu. Türkiye’nin hem hükümetler hem iş alemi düzeyinde ticareti geliştirme mevzusunda gayreti ve isteği var” dedi. İkinci yarıdan sonrasında AB pazarından ümitli olduklarını söyleyen Bakan Bolat, Körfez ülke-leri, ABD, İngiltere, Romanya, Irak, Mısır, Cezayir ve Türk Cumhuriyetleri’ne ihracatta artış bulunduğunu söylemiş oldu. Yıl sonu hedefinde revize olmadığını özetleyen Bakan Bolat, Kalkınma Yolu Projesi’nin de Körfez ve Uzakdoğu’ya ticareti hızlandıracağını açıkladı.
GEMİ AVCILIĞI YAPANLAR SUSTU
İsrail ile ticaretin 2 Mayıs itibarıyla durdurulduğunu hatırlatan Bolat, şöyleki devam etti: “Ilkin 1.019 üründe ve 54 grupta ihracatı durdurduk. Bu sorun politika malzemesi yapılmış oldu. Hüküme-timiz buna politika istismarı olarak baksaydı seçimden ilkin ticareti durdururdu. Oradaki Filis-tinlilerin ticaretini de düşünerek kısmi anlamda ihracatı durdurmuştuk. Buna karşın, ‘vapur kalktı, vapur gidiyor’ benzer biçimde vapur avcılığı yaparak istismar devam etti. 2 Mayıs’ta hükümet olarak ticareti tamamen durdurduk. Gümrüklere yönerge verdik. Türkiye’nin tutumu dünyada vicdan sahibi hepimiz tarafınca takdir edildi. Bu anlamda Türkiye dünyada da tek. Filistin ile AK Parti döneminde tecim anlaşması, çifte vergilendirmeyi önleme ve yatırımların artmasına dönük anlaşmalar yapılmış oldu. İsrail ile özgür tecim anlaşması da 1996’da yapılmış oldu. Şimdi İsrail’in STA anlaşmasını feshettiği belirtiliyor. Olabilir, biz kendi kararımızı aldık. Tanrı’a şükür ihracatımız artmaya devam ediyor, yeni pazarlar buluyoruz. İsrail Türkiye’nin kararından sonrasında enflasyon artışı ve mal bulamama sıkıntısı çekti. Türkiye’nin ciddiyetini görmüş oldular. Başka yerde kat-liam olsa da bu kararlar alınırdı. İstismar yapanlar bu karardan sonrasında sustular. Demek ki mevzu tecim değilmiş. Biz bunu seçimden ilkin yapsaydık, istismar diyeceklerdi. Dilleri her tarafa dönüyor. AK Parti ve hükümetimiz başından itibaren vicdanlı ve istikrarlı bir siyaset izledi. Tica-reti durdurma kararımızın başka birçok yerde Türkiye’ye yönelik sempatiyi yükselteceği açık, mayısta bunun işaretlerini görüyoruz.”
KÖRFEZ’İN 6 ÜLKESİYLE STA
İngiltere ile Özgür Tecim Anlaşması’nın (STA) güncellenmesi görüşmelerinin devam ettiğini özetleyen Bakan Bolat, “10 Haziran’da kurul gelecek. Anlaşmayı hizmetler sektörünü ve yatırım-ları içine alacak şekilde genişletmeyi görüşüyoruz. Tarımda da karşılıklı bazı ürünleri kapsa-yacak şekilde müzakerelere başladık” dedi. Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar ile meydana getirilen STA’nın yürürlüğe girdiğini söyleyen Bolat, “Ukrayna ile meydana getirilen antak kalma iki ülke parlamento-sunda onaylanacak. Moldova ile genişletme müzakereleri devam ediyor. 6 ülkeden oluşan Kör-fez İşbirliği Konseyi ile de görüşmelerimiz başladı” diye konuştu.
AB’nin ithalatı düşmesine karşın geçen yıl Türkiye’nin bölgeye ihracatının 2 milyar dolar arttı-ğını belirten Bakan Bolat, ihracatçıların yaşamış olduğu vize mevzusundaki sıkıntılarla ilgili de şunları söylemiş oldu: “İki hafta ilkin OECD Bakanlar Toplantısı’ndaydık. AB Ticaretten Görevli Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis ile görüşmemizde, AB ile Türkiye içinde bakanlar düzeyin-de Yüksek Düzeyli Tecim Diyaloğu toplantısının yapılması teklifi yaptılar. Haziran bitmeden bu toplantıyı yapacağız. 30 Mayıs’ta Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin Brüksel’de yeni bir ofis açılışı olacak. Orada da ikili görüşmeler yapacağız. Taşımacılıkta kotaların artırılması noktasında ülkelerle müzakereler yapıyoruz. Avrupa Birliği Komiseri Oliver Varhelyi’nin Türkiye ile ilişkileri geliştirme noktasında samimi tavsiyeler vardı. AB Konseyi Gazze’deki olaylardan sonrasında iki top-lantısında da bunu görüşmedi. Şimdi AB Komisyonu ilişkileri toparlamak noktasında Yüksek Düzeyli Tecim Diyaloğu önerdi.”
600 BİN ARAÇ STOKTAN ÇIKTI
Türkiye’de otomotiv ve emlak piyasasında meydana getirilen çalışmaların tutarları aşağı çektiğini özetleyen Bakan Bolat, “Otomotivde 600 bin vasıta stoklanmıştı. İkinci elde, birinci elden daha yüksek fi-yatlar oluşmuştu. Düzenlemeler yapıldıktan sonrasında ikinci elde fiyatlar yüzde 20 düştü, bu birinci ele de yansıdı. ‘Bulunamaz’ denilen otolar bulunur hale geldi. Emlak siteleri ve toplumsal medya platformlarını da denetledik. Marketler, besin, hazır beton ve çimento sektörlerinde de tutarları artırmamaları mevzusunda görüşmeler yaptık. Bazı sektörler indirim kampanyaları düzenledi bazıları tutarları sabitledi. Denetimler de yaptık. 81 bin işletme ve 580 bin ürün denetlemeleri yapılmış oldu. Geçen yıl İç Tecim Genel Müdürlüğü üstünden karaborsa, stokçuluk, haksız fiyat, fahiş fiyat denetlemelerinde 850 milyon lira; tüketici korunmasında da zararı dokunan ürünler, aldatıcı reklamlar, sağlığa zararı dokunan ürün mevzularında ise 1.2 milyar lira ceza kesildi. Rekabet Kurulu da geçen yıl 2.6 milyar lira ceza kesti, rekabete aykırı işlem icra eden firmalara” açıklamalarında bu-lundu.
TAVUKÇULAR İLE İLGİLİ SORUŞTURMA
TBMM’de stokçuluk ve fahiş fiyat ile ilgili düzenlemeleri içeren yasa teklifinin görüşüldüğünü hatırlatan Bakan Bolat, “Cezalarda ciddi 10 katı artışlar meydana gelecek. Stokçulukta bir tak-vim yılı içinde 3 kez yakalananlara kapatma cezası gelecek. Buradaki amaç caydırıcılık. Tica-retin piyasa şartları içinde yapılmasını, tüketicinin alım gücünün daraltılmamasını, fahiş fiyat ile istismar edici uygulamalara gidilmemesini amaçlıyoruz. Rekabet kurulu da kartel, tekelcilik, hakim durumu kötüye kullanılmasına bakıyor. Onların cezası daha yüksek. Şu anda tavuk sektörüyle ilgili büyük bir soruşturma tamamlanmak suretiyle” dedi.
Tecim Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat’a konuşmalarının arkasından A Haber Genel Müdürü Abdül-halik Çimen tarafınca teşekkür plaketi sunuldu.