Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) tarafınca Endüstri ve Teknoloji Bakanlığının desteği, Deloitte işbirliğiyle hazırlanan “Informasyon ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2023 Yılı Pazar Verileri ve Trendleri 2023 Raporu” basın toplantısıyla açıklandı.
Toplantıya, Endüstri ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Zekeriya Çoştu, TÜBİSAD Başkanı Mehmet Ali Tombalak, Lenovo Türkiye Genel Müdürü Emre Hantaloğlu, Data Market Üst Yöneticisi (CEO) Murat Boyla, sahibinden.com CEO’su Burak Ertaş, Deloitte Türkiye Ortağı Hakan Göl ile oldukça sayıda sektör temsilcisi katıldı.
Deloitte Türkiye Ortağı Göl, raporu paylaştı. Buna nazaran, çalışmaya 10 bin 424 şirket katıldı.
Rapora nazaran, Türkiye data ve kontakt pazarının büyüklüğü 2023’te TL bazında bundan önceki yıla kıyasla yüzde 83 artışla 784,6 milyar liraya ulaştı. Bu tutarın 36 milyar liralık kısmını ölçümlemeye yeni eklenen firmalar oluşturdu.
2019-2023 yıllarında sektörün TL bazındaki senelik averaj büyümesi yüzde 50 civarında seyretti. Sektörün dolar bazındaki büyüklüğü ise yüzde 27’lik artışla 33 milyar dolara çıktı. Global BIT pazarı aynı dönemde yüzde 1,1 büyüdü.
BİLGİ TEKNOLOJİLERİNİN BÜYÜKLÜĞÜ 2023’TE 402,2 MİLYAR LİRAYA ULAŞTI
Toplam sektör büyüklüğünü oluşturan iki ana unsura bakıldığında, 2019-2023 döneminde daha süratli büyüyen data teknolojilerinin, 2023’te pazar büyüklüğü bakımından kontakt teknolojilerinin önüne geçmiş olduğu görüldü.
2019-2023 döneminde yüzde 60 büyüyen data teknolojilerinin büyüklüğü 2023’te 402,2 milyar liraya ulaşırken, kontakt teknolojileri yüzde 41 büyüyerek 382,4 milyar liraya çıktı. Informasyon teknolojileri son 4 yılda artan kura karşın büyürken, kontakt teknolojileri kur etkisiyle küçüldü. Informasyon teknolojilerinin 2023’te dolar bazında büyüklüğü 16,9 milyar dolara, kontakt teknolojilerinin büyüklüğü ise 16,1 milyar dolara terfi etti.
Bilişim teknolojileri “Donanım” kategorisi yüzde 68 büyüyerek 133 milyar, “Yazılım” yüzde 132 büyüyerek 206,9 milyar, “Hizmet” kategorisi yüzde 96 büyüyerek 62,2 milyar liraya ulaştı.
İletişim teknolojilerinde “Elektronik Komünikasyon” kategorisinin büyüklüğü yüzde 72 artışla 224,5 milyar, “Donanım” kategorisinin büyüklüğü yüzde 93 artışla 157,8 milyar liraya çıktı.
Sektörün toplam istihdamı yüzde 11 artışla 237 bin kişiye ulaştı. Sektörün yüzde 31’ini hanım çalışanların oluşturduğu, üniversite mezunu çalışan oranının yüzde 63 olduğu görüldü.
GLOBAL BİLGİ VE İLETİŞİM PAZARI BÜYÜKLÜĞÜ 4,45 TRİLYON DOLAR SEVİYESİNE YÜKSELDİ
Rapora nazaran, 2023’te data ve kontakt teknolojileri sektöründe öne çıkan teknolojiler, “üretken İş Hayatında GenAI”, “Bulut Dönüşümü”, “Platform Mühendisliği” ve “Sektörel Metavers”e olmak suretiyle 4 ana başlıkta değerlendirildi. “İş Dünyasında Sürdürülebilirlik” ise tesiri devam eden trend olarak yer aldı.
Global data ve kontakt pazarının büyüklüğü geçen yıl yüzde 1,1 artışla 4,45 trilyon dolar seviyesine yükselirken, data teknolojileri pazarı aynı oranda daraldı. İletişim teknolojileri pazar büyüklüğünde yüzde 4,1 artış kayıtlara geçti.
TEKNOKENTLERİN TOPLAM CİROSU YÜZDE 174,5 BÜYÜMEYLE 75,6 MİLYAR LİRADAN 207,5 MİLYAR LİRAYA ULAŞTI
Endüstri ve Teknoloji Bakanlığı tarafınca gösterilen istatistikler baz alındığında, 2022-2023 yıllarında teknokent sayısının yüzde 4,1 artışla 101’e çıkmış olduğu, şirket sayısının yüzde 14,5 artarak 10 bin 275 seviyelerine geldiği görüldü.
Teknoloji geliştirme bölgelerinde çalışan şahıs sayısı yüzde 16,3’lük artışla ortalama 93 bin kişiden 108 bin 360 kişiye ulaştı. Teknokentlerin toplam cirosu yüzde 174,5 büyümeyle 75,6 milyar liradan 207,5 milyar liraya çıktı. Yüzde 138,7’lik artışla toplam ihracat 19,9 milyar liradan 47,5 milyar liraya terfi etti.
2023’TE TOPLAM İHRACATTA YÜZDE 85 BÜYÜME GÖRÜLDÜ
2023’te toplam ihracat yüzde 85 artışla 58 milyar liraya ulaştı. Toplam ihracatta en büyük hisse data teknolojileri “Yazılım” kategorisinin oldu. Yazılım ihracatı yüzde 92 büyüyerek 52 milyar liraya çıktı. Sektörün toplam ihracatı 2018-2022 döneminde dolar bazında senelik averaj yüzde 22 arttı.
“BİLİŞİM SEKTÖRÜ MİLLİ TEKNOLOJİ HAMLESİ’NİN TAM KALBİNDE YER ALAN BİR SEKTÖR”
Endüstri ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Zekeriya Çoştu, toplantıdaki konuşmasında, raporun önemine işaret ederek, data ve kontakt teknolojileri sektörünün uzun süredir gelişimini sürdüren bir sektör bulunduğunu söylemiş oldu.
Türkiye’nin dijitalleşmesi ve bu sektördeki atılımı düşünüldüğünde sektörün son 20 yılda derinleşen ve gelişen bir ekosisteme haiz bulunduğunu belirten Çoştu, şunları kaydetti:
“Bilişim sektörü Ulusal Teknoloji Hamlesi’nin tam kalbinde yer edinen bir sektör. Bu bakımdan sektörün büyümesi, çeşitlenmesi, derinleşmesi ve ihracat potansiyelini çoğaltması ülkemiz için son aşama mühim bir öncelik. Informasyon ve kontakt teknolojilerinde geldiğimiz noktadan, şirketlerimizin yetkinliklerinden ve başarılarından, insan kaynağımızın kabiliyetlerinden ve sınır aşan iş yapma kabiliyetlerinden son aşama memnunuz sadece hedefleri oldukça büyük olan bir ülkeyiz. Bu hedeflerle paralel düşündüğümüzde bulunduğumuz noktayla yetinmemiz de mümkün değil, oldukça daha fazlasını hedefliyoruz. Bilhassa şirketlerimizin çevikliğini, teknoloji uzmanlarımızın kabiliyetini ve emek verme disiplinini, haiz olduğumuz maliyet avantajlarını ve bunların oluşturduğu o büyük potansiyeli düşündüğümüzde bizlere düşen daha fazlasını hedeflemek, daha fazlasına talip olmak.”
Çoştu, ülke olarak bunun için lüzumlu tüm enstrümanlara haiz olunduğunu, Türkiye bilişim ekosisteminin küresel arenada bir fenomen haline gelebilecek potansiyeli bulunduğunu söylemiş oldu.
Sektörün geleceğinin oldukça parlak bulunduğunu vurgulayan Çoştu, “Bakanlığımız, öteki kamu kurumlarımız ve STK’lerimiz ile birlikte sektörün gelişmesine ihtiyaç duyulan desteği veriyoruz ve vermeye devam edeceğiz. Bakanlık olarak 2023’te data ve kontakt teknolojileri sektöründe etkinlik gösteren şirketlerimize sağladığımız kaynak 40 milyar liranın üstünde. 2024’te bu sayı bir ihtimal iki katına çıkacak.” diye konuştu.
“YAZILIM İHRACATINDA DA BÜYÜDÜK, DEMEK Kİ ŞİRKETLERİMİZ ÜRÜNLEŞİYOR”
TÜBİSAD Başkanı Mehmet Ali Tombalak da teknoloji sektörünün öncelikli ve geleceği şekillendirecek bir sektör bulunduğunu belirterek, bunun gelişmesi için tüm tarafların beraber emek harcaması icap ettiğini açıkladı.
Informasyon ve İletişim Teknolojileri Sektörü Pazar Verileri 2023 Raporu’nda iyi haberlerin yer aldığını dile getiren Tombalak, şu değerlendirmede bulunmuş oldu:
“Informasyon teknolojileri ve kontakt teknolojilerinin sektör ebatlarına baktığımızda, senelerce kontakt teknolojileri büyüklük olarak data teknolojilerinin önündeydi. Bu yıl ilk kere data teknolojileri, kontakt teknolojilerinin pazar büyüklüğünü geçmiş durumda. Gene ilk kere data teknolojilerindeki gelişme alanına baktığımızda, yazılım sektörü bir numarada, bu hep istediğimiz şeydi. Yazılım ihracatında da büyüdük, demek ki şirketlerimiz ürünleşiyor. Bu da oldukça mühim bir gelişme.”