Direkt elektronik sigara kullanımına bağlı akciğerde hasara yol açan solunum hastalığı tanımlanarak, “E-cigarette and Vaping use Associated Lung Injury (EVALI)” olarak adlandırıldı.
Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği Genel Başkanı ve Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Şule Akçay, 9 Şubat Dünya Sigarayı Bırakma Günü sebebiyle açıklamalarda bulunmuş oldu. Şule Akçay, sigara sebebiyle dünyada her yıl 8 milyon kişinin yaşamını yitirdiğini belirterek, sigaranın tüm kanserlerin yüzde 30’undan görevli olduğuna işaret etti.
Prof. Dr. Şule Akçay, tütün kullanan her 2 kişiden birinin sağlığını süre içinde kaybettiğini altını çizdi. Akçay, “Devletimizde tütün kullanımı sebebiyle günde 250 şahıs ölüyor.” dedi.
Akçay, Dünya Sıhhat Örgütünün “Avrupa Tütün Kullanım Davranış Raporu”na gore, sigara kullanımının erken ölüm riskini de artırdığını aktararak, şu açıklamayı kaydetti; “Başta akciğer kanseri olmak suretiyle kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), hipertansiyon ve damar sertliği benzer biçimde kalp ve damar hastalıkları, mide-bağırsak hastalıkları, diyabet, idrar yolu hastalıkları, beyin fonksiyon bozuklukları, unutkanlık, göz tansiyonu ve bazı cilt hastalıkları sigara içenlerde içmeyenlere gore daha çok görülüyor. Tütün ürünleri kullanımı hem hanım hem erkeklerde üreme sistemi bozukluklarına yol açabiliyor. Gebeliğin güçleşmesinin yanında gebelik oluşmuşsa hanımefendilerin düşük yapmasına, ufak ve erken bebek yada ölü doğumlara da niçin olabiliyor.”
Şule Akçay, sigara kullanımının COVID-19 başta olmak suretiyle enfeksiyon hastalıklarına karşı hassasiyeti de artırdığını belirtti.
“Çocuk ve gençlerin dikkatini çekmek suretiyle tasarlanmış 16 bini aşkın suni bileşen var“
Akçay, son yıllarda tütün endüstrisinin “ziyanı azaltılmış ürün” diye yeni bir kavramla ortaya çıktığını dile getirerek, bunların bir pazarlama yöntemi olduğuna değindi. Çocuklar ve gençlerin, “sigaradan değişik” diye pazarlanan, flaş belleğe benzer yeni ürünlerle nikotin bağımlılığına çekilmeye çalışıldığını söyleyen Akçay, şu uyarılarda bulunmuş oldu;
“Elektronik sigara ve ısıtılmış tütün sağlığa kesinlikle zararı olan. Elektronik sigaraların dumanının su buharı olduğu iddiası kesinlikle yanlış. Elektronik sigara, içinde nikotin ve tatlandırıcı bulunan kimyasal sıvıları, pilli ısıtma sistemi reaksiyonuyla kimyasal bir aerosole dönüştüren bir ürün. Çocuk ve gençlerin dikkatini çekmek suretiyle tasarlanmış 16 bini aşkın suni bileşen var. Bunlar aynen mentollü sigaralar benzer biçimde bilhassa yaşı ufak kişileri özendirmeyi amaçlıyor. Elektronik sigaranın ve ısıtılmış tütün ürünlerinin sigara bırakmakta kullanılması benzer biçimde bir şey asla söz mevzusu değil.”
“ Bu hastalığın adı de elektronik sigara ilişkili akciğer hasarı ‘EVALI’ olarak isimlendirildi“
Sigara, kanserler, zatürre, astım, kalp ve damar hastalıkları benzer biçimde kronik sıhhat problemlerine yol açarken, elektronik sigaraların ise bunların yanı sıra ansızın ortaya çıkan akut hasarlara niçin bulunduğunu özetleyen Akçay, sözlerini şöyleki sürdürdü; “Isıtılmış tütün ürünleri olduğundan bataryanın patlaması halinde el, ağız ve yüzde yanıklara, sıvının içindeki yağlı bileşenler de akciğer hasarına niçin oluyor. Bir tek elektronik sigara tüketen kişilerde ortaya çıkan yeni bir hastalık tanımlandı. Bu hastalığın adı de elektronik sigara ilişkili akciğer hasarı ‘EVALI’ olarak isimlendirildi. Bu hastalık, yalnız elektronik sigara tüketirken kişide oluşan akut akciğer hasarı. Doğrusu elektronik sigara, kronik yan etkilerinin yanı sıra akut sıhhat problemlerine yol açıyor.
” EVAL ilk olarak 17 yaşlarında Amerikalı bir öğrencide tespit edildi”
Akçay; “EVALI, 17 yaşlarında bir Amerikalı talebe, akut solunum yetmezliğiyle hastaneye başvuruyor ve her iki akciğerinde yaygın zatürre saptanıyor. Öykü derinleştirildiğinde kısa sürede elektronik sigara tükettiği öğreniliyor. Birçok hastalık elendiğinde elektronik sigarayla gelişen bir hastalık olduğu anlaşılıyor ve EVALI ismiyle bir hastalık olarak tanımlanıyor.” dedi.
Akçay, artık hastalara muayenede yalnız sigara değil, elektronik sigara kullanıp kullanmadığını da sorduklarını dile getirdi. Elektronik sigara kullanımına bağlı akut akciğer hasarının emarelerine ilişkin Akçay, şu detayları aktardı; “Son 90 gün içinde elektronik sigara ve türevlerinin kullanılması halinde, kişide balgam, öksürük, nefes darlığı, ateş, bulantı, kusma, ishal, kilo kaybı, iştahsızlık semptomlarının varlığında ve akciğer grafisinde her iki tarafta zatürre görünümü olduğunda artık bu kişiye EVALI tanısı konuluyor. EVALI artık hastalık kod sınıflandırmasında yer almaya başladı. Bu artık hem devletimizde hem dünyada malum bir hastalık haline geldi.”
Bu tanının konulduğu kişide tedavi sürecindeki en mühim basamağın tütüne maruz kalmanın sonlandırılması bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Akçay, elektronik sigara kullanımının devamı halinde akciğerde kalıcı hasarların gelişebildiğini beyan etti.
Akçay, sağlığın korunması için elektronik sigaranın minimum geleneksel sigara benzer biçimde zararı olan bulunduğunun unutulmaması icap ettiğini ifade ederek, “Elektronik sigaralar, sigara bırakma aracı değildir, sigara içmenin ve bağımlılık gelişmesinin başka bir kapısıdır. Bu normalize edilemez. Bunların tamamı hastalık nedenidir.” uyarısında bulunmuş oldu. (AA)