Bazı kelimeler Türkçe kökenli olsa da dilimize değişik dillerden geçmiş kelimeler ile aynı anlamı taşıyabilirler. Bilhassa kökü Türkçe olsa da eş anlamlıları Arapça ya da Farsçadan dilimize geçmiş kelimelerin neler olduğu çoğu zaman genç neslin araştırmış olduğu bir husustur. Egoist kelimesi de her ne kadar Türkçe olsa da dilimize Fransızca ve Farsçadan geçen eş anlamlıları bulunmaktadır. Peki, egoist eş anlamlısı nedir? İşte egoist kelimesinin eş anlamlısı…
BENCİL EŞ ANLAMLISI
Egoist kelimesinin eş anlamlısı sözlükte bulunmaktadır. Egoist kelimesi Türkçe kökenli olsa da başka dillerden geçmiş ve günlük hayatta hala kullandığımız eş anlamlılarına haizdir. Egoist eş anlamlısı denilince akla ilk gelen sözcük egoisttir. Bencil kelimesi İngilizce “egoism” ve Fransızca “égoisme” kelimesinden türetilmiştir. Yunanca ve Latincede ego kelimesi ben anlamına gelir ve bencillik anlamına gelen egoism ile égoisme kelimeleri bu kelimeden evirilmiştir. Egoism kelimesini hep kendinden söz eden anlamında ilk olarak İngiliz Ozan Joseph Addison kullanmıştır. Egoizm ise ilk olarak 1912’de Osmanlı Ressamlar Cemiyeti Mecmuası’nda geçmiştir.
Bencilin eş anlamlısı olarak başka kelimeler de kullanıabilmektedir. Egoist kelimesinin iki tane daha eş anlamlısı bulunmaktadır: hodbin ve hodkâm. Her iki sözcük de Farsça kökenlidir ve kendi anlamına gelen hod sözcüğünden türemiştir. Hodbin kelimesi kendini gören anlamını taşırken hodkâm kelimesi kendini seven anlamına gelmektedir. Meydana getirilen araştırmalara gore hodbin kelimesi tarihte yazılı olarak ilk kere Gülşehri’nin 1317 yılına ilişik Mantıku’t Tayr eserinde geçerken hodkâm kelimesinin geçmiş olduğu ilk yaratı Ahmed Vefik Paşa’nın 1876 yılına ilişik Lehce-ı Osmani eseridir.
BENCİL NE DEMEK? TÜRK DİL KURUMU’NA GÖRE BENCİL TANIMI
Egoist kelimesinin Türkçe kökenli olduğundan bahsetmiştik. Bu sözcük ben kelimesinden türetilmiştir. Mevzu Türkçe olduğu süre akıllara gelen sorulardan birisi de bu söz mevzusu olan türemenin ne olduğudur. Türkçenin bu kadar üretken olmasının temelinde yatan ana nedenlerden birisi yapım ekleridir. Bu eklerin kelimelerin kök ve gövdelerine gelmesi ile bu kelimeler başka anlamlar kazanarak yeni bir sözcük olurlar. Yapım ekleri dil bilgisi kitaplarında işlek yapım ekleri ve işlek olmayan yapım ekleri olmak suretiyle iki çeşide ayırmaktadır. Egoist kelimesi de birinci tekil kişiyi gösteren anlamındaki ben zamirinden türetilmiştir. Bu türeme işlek olmayan –cil eki ile yapılmıştır. Çoğu zaman isim köklü kelimelere gelen bu söz mevzusu –cil eki geldiği beden ve köklerden düşkünlük ve alışkanlık bildiren adlar, andırış belirten sıfatlar türetmektedir. Ben zamirinin sonuna gelmiş olarak bu ek başka anlama haiz egoist kelimesini türetmiştir.
Egoist kelimesinin Türk Dil Kurumu’na gore iki anlamı bulunmaktadır. Sözlüğü açıp baktığımız süre egoist kelimesinin anlamı olarak göreceğimiz ilk anlam yalnız kendini düşünen, kendi çıkarlarını herkesinkinden üstün tutan anlamıdır. İkinci anlamı ise felsefe mevzusunda bir ödat olan bencillik öğretisine inanan şahıs anlamını taşımaktadır. Egoist kelimesi yeni Türkçeye ilişik bir kelimedir. Meydana getirilen araştırmalar bu kelimenin tarihte yazılı olarak ilk kere 1935 senesinde basılmış Cumhuriyet Gazetesi’nde “İngiliz siyasası hakkında ne söylense, her halde bu siyasanın egoist olduğu savanamaz” şeklinde geçtiğini göstermektedir.