T.C. Büyükelçisi Ömer Faruk Doğan, Çin ekonomisindeki yeni gelişmelerin endüstri ve ihracatımıza olası etkilerini değerlendirdi. Doğan, “2024 yılı başından bu yana geçen yıla gore kayda kıymet bir artışla gelişme gösteren ihracatımızın, bilhassa KOBİ’lerimizin üretim ve ihracatları açısından mühim rakiplerden Çin ekonomisi 2024 yılı ilk üç ayında toparlanma sürecine girerek, beklenen tahmin ve ön görülerin üstünde bir artış ile, senenin ilk üç ayında % 5.3 büyüdü” dedi.
Covid-19 salgınını takiben, büyük bir emlak krizi ile ekonomisi sarsılan Çin’den oluşturulan pazarlar, üçüncü ülkeler bakımından mühim yeni bir pazar imkanı oluşturmuş, Türkiye’de KOBİ’lere de bu pazarlarda mühim imkanlar hayata merhaba dedi. T.C. Büyükelçisi Ömer Faruk Doğan değerlendirdi:
2024 yılı başından bu yana geçen yıla gore kayda kıymet bir artışla gelişme gösteren ihracatımızın, bilhassa KOBİ’lerimizin üretim ve ihracatları açısından mühim rakiplerden Çin ekonomisi 2024 yılı ilk üç ayında toparlanma sürecine girerek, beklenen tahmin ve ön görülerin üstünde bir artış ile, senenin ilk üç ayında % 5.3 büyüdü.
Bilhassa, tüm dünyanın derin izlerini taşımış olduğu Covid 19 salgınını takiben, büyük bir emlak krizi ile ekonomisi sarsılan Çin’den oluşturulan pazarlar, üçüncü ülkeler bakımından, mühim yeni bir pazar imkanı oluşturmuş, KOBİ’lerimize bu pazarlarda mühim olanak sunmuştur. Avrupa başta olmak suretiyle, bir fazlaca pazar tedariklerini Türkiye’ye yönlendirmiş, bu suretle üretim ve ihracatımızda kayda kıymet bir artış trendi yakalanmıştır. Bu durum ihracatımıza da yansımış ve son birkaç ay Cumhuriyet zamanı aylık rekorları yakalanmış bulunmaktadır.
Sadece, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 5 Mart 2024’de yeni ekonomik tedbirler duyuru etmiş ve bilhassa de otomotiv sektörü, yenilenebilir enerji sektörü müdafa endüstri sektörü ve elektrikli otomobil sektörü ile İnsansız hava araçları İHA, SİHA başta olmak suretiyle, birçok sektörde hususi devlet desteklerini duyuru etmiş idi. Bu durumdan en fazlaca etkilenmesi beklenen AB, kendi sektörlerini koruyabilmek amacıyla, karşı önlem olarak bir fazlaca ÇİN menşeli ürün için antidamping soruşturmaları başlatmış olup, soruşturma süreçleri halen devam etmektedir.
Çin İstatistik kurumu ilk üç aylık ekonomik verileri 16 Nisan 2024 itibariyle duyuru etti. Söz mevzusu verilere gore; iyimser bir tahminle % 5 oranında gelişme öngörülen Çin ekonomisi beklentilerin ötesinde 2024 yılı ilk üç ayında % 5.3 oranında bir gelişme gerçekleştiğini duyuru etti. Bu durum başta AB üyesi ülkeler olmak suretiyle, bir fazlaca gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede tedirginliğe sebep bulunduğunu söylemek mümkün. 2024 yılı için toplamda % 5 oranında bir gelişme bekleyen Çin’in, daha ilk üç ayda hedefinin üstüne bir gelişme ile ortaya çıkmış olması bir fazlaca çevrede sual işaretleri ve tedirginlikleri de bununla beraber getirdi. Halen dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin deki beklenmedik bu gelişme ekonomik analistleri şaşırtmış durumda görünmektedir. “0” Covid yaklaşımı ile tüm dünyadan izole bir ekonomik siyaset izleyen Çin’deki bu gelişmenin bilhassa üretim ve ihracatımızın gelişimi açısından dikkatle izlenmesi ihtiyaç duyulan konuların başlangıcında gelmekte bulunduğunu ifade etmekte yarar var.
Hemen hemen bilgileri belirlenememiş olmakla beraber, Çin devletinin sanayi ve üretime yönelik teşvik uygulamaları ve aşırı kapasite kullanımı ile ortaya çıkan bu gelişme, mühim ihraç pazarlarımızdan Avrupa ve Afrika’da Kobilerimizin üretimini ve münhasıran da ihracatımızı etkileyebilecek benzer biçimde görünmektedir.
İlan edilen verilere gore, Çin’in endüstri üretimi 2024 ün Ocak-Şubat döneminde % 7’lik ciddi bir artış seviyesine ulaştı. Her ne kadar Mart 2024 de, Çin endüstri üretim artışı % 4,5 seviyesinde kalmış olsa da, piyasalarda hissedilen tedirginliğin devam etmiş olduğu hissedilmektedir. Üstelik bu gelişme Çin’in 2023 yılı son üç ayındaki % 75 seviyesinde kapasite kullanımına karşın, 2024 de kapasite kullanımının %73.6 seviyesinde kalmasına karşın ortaya çıkmış olması, batıda merakları dahada derinleştirmiş bulunmaktadır.
Sadece bir gerçeği hatırda tutmamız gerekiyor ki, Çin yönetimi endüstri üretimine hususi öncelik vermekte ve sağlanan bu gelişmede Çin’in ana ekonomik motif olarak gündeme almış olduğu; “yeni, kaliteli üretimi güçlendirme” politikasının mühim rol oynadığı hususunun gözden kaçmaması gerekmektedir. Bu durum bilhassa Çin’den daha kaliteli üretim icra eden ve ihraç pazarlarımızda yer tutunmaya başlamış olan, endüstri sektörümüz açısından dikkatle değerlendirilmesi ihtiyaç duyulan hususi bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır.
Son dönemde Sn. Cumhurbaşkanımızın atfettiği hususi ehemmiyet suretiyle, devletimizde süratli gelişme gösteren, elektrikli otomobil ve rüzgar türbini sektörleri de dahil olmak suretiyle, bir fazlaca yeni sektörde Çin’in sağlamış olduğu bu yeni gelişme dikkatli olmamızı mecburi kılmaktadır. AB’nin birçok Çin menşeli ürüne açmış olduğu antidamping soruşturmaları da, Çin’i denetim etmeye yetmeyecek benzer biçimde görünmektedir. Nitekim AB birçok sektörde ihaleleri Çin menşeli ürünlere kapattığı benzer biçimde, yeni bir yaklaşımla tıbbı cihazlar açısından da ilave tedbirleri değerlendirmeye almış görünmektedir. Bu mühim noktanın da göz ardı edilmemesi icap ettiğini önemle vurgulamak gerekmektedir.
Gümrük Birliği kapsamı içinde yer aldığımız AB ile, bu mevzuda karşılıklı istişare ve destek süreci kendi KOBİ’lerimizin üretimi ve ihracatı açısından büyük ehemmiyet taşımaktadır. Çin’in haksız rekabete dayalı yaklaşımları mevzusunda AB ile Gümrük Birliği çerçevesinde yürütülebilecek iş birliği ve dayanışma ve münhasıran antidamping mevzusu, gelişmekte olan sektörlerimiz açısından KOBİ’lerimize ilave ihracat imkanı sağlama şekline de dönüştürebilme potansiyeline haiz bulunduğunu dikkatle değerlendirmemiz yararlı olacaktır. Bilhassa kaliteli ve AB onaylı sertifikalı üreticilerimiz açısından bu husus kayda kıymet bir olanak olarak ortaya çıkmaktadır.
Ülkemiz ilgili kurumları açısından fazlaca dikkatle izlenmesi ihtiyaç duyulan bir öteki mühim husus ise, 5 Mart 2024 tarihinde duyuru edilen Çin’in bu yılki ekonomik stratejisinin ana hatlarının yayınlandığı Ulusal Halk Kongresinde Çin Başbakanı Li Quiang’in; yeni ev aletleri geliştirilmesi, elektrikli otomobil sektörüne yönelik yeni yaklaşımlarıyla, işletmeler için eski endüstriyel ekipmanların değiştirilmesinin sübvanse edilmesini amaçlayan, eskiyi yenisiyle değiştirmeye yönelik yeni ekonomik program ve detaylarının ülkemiz ve KOBİ’lerimiz açısından da hususi öneme haiz olduğu hususudur. İlgili Çin’li uzmanlara gore hedef, endüstri, ziraat ve ulaştırma alanlarındaki ana para harcamalarının 2027 yılına kadar, 2023’e kıyasla %25 seviyesinde artırılması ön görüsünün, münhasıran dikkat çekmesi gerekmektedir.
Çin’in duyuru etmiş olduğu yeni destek politikasının bir öteki boyutu da 2024 yılı süresince 1.000 milyar Yuan (130 milyar avro) tutarında fazlaca uzun vadeli devlet tahvili ihraç etmek suretiyle oluşacak kaynağın, teknolojik yenilik, kırsal ve kentsel kalkınma ile enerji güvenliği benzer biçimde sektörleri desteklemeyi amaçlıyor olması hususudur. Bu yaklaşımda mühim bir ihtiyat mevzusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Tüm bu gelişmelerin ihracatımız açısından ana motor konumundaki kobilerimiz, endüstri üretimimiz ve Kobilerimizin yeni ihracat imkanları ile büyüyüp gelişebilmeleri açısından, dikkatle izlenmesi ehemmiyet arz etmektedir.