Türkiye’nin kabusu olan ve 12 ilde yaşanmış olan yüzyılın depremi ve sonrasında yaşanmış olan depremlerle beraber geçtiğimiz gün Çanakkale’de yaşanmış olan 4.9 şiddetindeki zelzele hazırlık zamanının geldiğini ortaya çıkardı. Zelzele felaketine karşı önlem alınması için geliştirilen EDİS erken uyarı sistemi 2022 yılından bu yana kurulduğu bölgedeki tüm depremlerde tam başarı sağlamış oldu.
Yıldız Teknik Üniversitesi Teknoparkı’nda geliştirilen EDİS Zelzele Erken Uyarı Sistemi, Türkiye’nin zelzele gerçeğine karşı devrim durumunda bir çözüm sunuyor. Suni zeka tabanlı bu sistem, depremi yerinde (fay hattı üstünde) tespit ederek depremden etkilenebilecek bölgelere, zelzele sarsıntıları ulaşmadan bir uyarı gönderiyor.
Entegre otonom bir sistem olan EDİS, depremin merkez üssüne bağlı olarak saniyeler hatta dakikalara varan sürelerde kullanıcılara uyarı göndererek can ve mal kayıplarını önlüyor. Şu anda Marmara Bölgesi’nde binlerce şahıs ve kurum tarafınca etken olarak kullanılmaya başlanan sistem fazlaca kısa süre içinde cep telefonları üstünden de vatandaşların bireysel kullanımına sunulacak.
5 MART 2024 4.9 İSTANBUL’U UYARDI
Marmara Bölgesi’nde minimum 7.5 büyüklüğünde bir depremin her an olma ihtimali olduğu mevzusunda bilim adamları sık sık uyarı yapıyor. Ihtimaller içinde bir Marmara depreminden ise 34 milyon kişinin etkilenmesi planlanıyor.
Zelzele erken uyarı sistemleri uzun süredir dünyanın gündeminde. Türkiye ise dünya muadillerinin de ilerisinde olan bir zelzele erken uyarı sistemi geliştirmeyi başardı. Alanında uzman üç firmanın, data birikimlerini ve tecrübelerini birleştirerek geliştirdiği ve Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark’ında çalışmalarını sürdüren EDİS Türkiye, depremi yerinde tespit ederek, depremden etkilenebilecek bölgelere erken uyarı gönderiyor. Çanakkale’de meydana gelen ve İstanbul’da da hissedilen 4.9 şiddetindeki zelzele sonrası erken uyarı sisteminin büyük gereksinim olduğu hissedildi.
DEPREM ANINA HAZIRLIK İÇİN ERKEN UYARIYOR
Suni zeka tabanlı EDIS, mülkiyeti kendisine ilişik olan, fay hatlarına yerleştirilmiş yüksek teknoloji zelzele istasyonları ile depremi yerinde tespit ederek depremden etkilenebilecek bölgelere erken uyarı gönderen ve önlem almanızı elde eden entegre otonom bir sistem.
DEPREMİN YIKICI SARSINTISI ÖNCESİNDE UYARI GÖNDERİYOR
EDIS’in erken uyarı süresi, bulunduğunuz bölgeye ve depremin derinliğine ve ebatlarına bağlı olarak değişim izah edebilir. Sadece, EDIS, depremin yıkıcı sarsıntısı (S dalgası) size ulaşmadan ilkin bir uyarı gönderir. Her bölgenin jeolojik yapısı ve zelzele riski değişik olduğundan, uyarı süreleri coğrafi konumdan etkilenebilir. Mesela, zelzele merkezine daha yakın olan bölgeler, uyarıyı daha erken alabilirken, daha uzak bölgeler için süre birazcık daha uzun olabilir. Bununla beraber depremin merkezine uzaklığına nazaran saniyeler hatta bazı bölgelerde dakikalara kadar çıkabiliyor. Sistemi kullanmak için lüzumlu olan tek şey ise web bağlantısı.
SİSTEM MARMARA BÖLGESİNDE KULLANILABİLİR HALE GELDİ
EDİS Türkiye Kurucu Ortağı ve CEO’su Ali Emre Erişen şöyleki konuştu:”Bilim adamlarımız, Marmara Bölgesi’nde minimum 7.5 büyüklüğünde bir depremin olma olasılığı üstünde duruyorlar. Bu fazlaca ciddi bir tehlikedir. Halkımızın ve kurumlarımızın acilen erken uyarı sistemini kurdurması ve yetkili kurumlardan uygulaması için destek alması gerekmektedir. Can kaybını önleyecek EDİS Erken Uyarı Sistemi’ni Marmara Bölgesi’nde kullanılabilir hale getirdik. Ülkemizin tümünde etken olması için ise 5 senelik bir planımız var. Altyapı çalışmalarımız tüm hızıyla sürüyor. Marmara Depremi demek ortalama 34 milyon insanımızın risk altında olması demek. Bu yüzden adeta zaman içinde yarışıyoruz. Bizim geliştirdiğimiz sistem geleneksel zelzele erken uyarı sistemlerinin haricinde daha azca maliyet ile depremin yıkıcı sarsıntılarından ilkin saniyeler hatta bulunduğunuz konuma nazaran dakikalara kadar uzanan bir süre kazanarak önlem alma ve depreme hazırlıklı olma imkanı veriyor. Böylelikle insanların uğrayabileceği ziyanı en aza indirmeyi hedefliyoruz” dedi.
2022’DEN SONRAKİ TÜM DEPREMLERİ BİLDİRDİ
EDİS’in 7 senelik bir çalışmanın ürünü bulunduğunu ifade eden Erişen, sistemin ilk olarak 2022 yaşanmış olan İzmir Depremi’ni bildirdiğini belirterek “Daha sonraki tüm depremleri tespit etmeyi ve kontrol kullanıcılarına bildirmeyi başardık. 6 Şubat Depremi’nden sonrasında da zelzele bölgesinde kontrol etmeye başladık ve istasyonlarımıza ulaşan tüm artçı depremleri iletmede yüzde 100 başarıya ulaştık” dedi.
Şu ana Marmara bölgesinde bankalardan, holdinglere, endüstri şirketlerinden, AVM’lere kadar binlerce şahıs ve kurumda sistemin etken olarak kullanılmaya başladığını ifade eden Erişen ‘Bireysel kullanıcılar için yeni bir aygıt geliştirdik testlerini yapıyoruz, eş zamanlı olarak cep telefonu uygulamasının da testlerini yapıyoruz. Kısa sürede kamuoyuyla paylaşacağız” dedi.