Avrupa’da aşırı kiloluluk oranının en yüksek olduğu ülkeyiz. Her üç kişiden biri obez.
Türkiye Aşırı kiloluluk Araştırma Derneği’nin verilerine bakılırsa ise en obez il Adana, en fit il ise Erzurum çıktı. Fakat bunun sebepleri hakkında bir izahat yapılmadı.
Adana mutfağı en varlıklı illerden birisi, lakin Gaziantep, Hatay, Mersin de varlıklı mutfaklara haiz.
Niçin Gaziantep değil de Adana?
Adana’da gece yeme alışkanlığı fazla olduğundan mi? Sabah ciğer şişle kahvaltı yaptıkları için mi?
Sanılanın aksine aşırı kiloluluk yalnız oldukca yemekten kaynaklanmıyor. Ne yediğiniz de mühim!
Protein kıymeti düşük, şeker, karbonhidrat ve yağ oranı yüksek kalitesiz gıdalarla beslenmek… Spor yapmamak… Hareketsiz yaşam sürdürmek vs. benzer biçimde obeziteyi artıran birçok etken var.
Demek ki, birçok Adanalı sağlıksız beslenip, azca hareket ediyor.
Mesela 200 kiloya ulaşan ve yakında aşırı kiloluluk ameliyatı olacak Recep Haydutlu adlı hasta şu yorumu yapmış:
“Yörük milletindeniz, boğazı kesmek bizde zor. Gece gündüz fark etmeden sürekli yiyoruz. Öğlen Adana kebap, akşam şırdan, şalgam ve birçok tatlı yiyoruz. Durmuyoruz, doğrusu sürekli yiyoruz. O nedenle de devamlı kilo alıyoruz. Adana rejim yapmak için uygun bir kent değil, en iyi çözüm ameliyat.”
En iyi çözüm ameliyat kısmına güldüm!
Öte taraftan Erzurum niçin en fit şehir?
Bunda soğuk havanın tesiri var mı? Aslen karlı, soğuk havalar insanların hareketini kısıtlar. Fakat soğuk hava hem de enerji harcatır.
Yoksa ‘Cağ Kebabı’, ‘Adana Kebabı’ndan daha mı sıhhatli?
Yok mu iki şehir arasındaki farkı açıklayacak bir uzman?
***
ET FİYATLARINDA OYUN MU OYNANIYOR?
Et ve Süt Kurumu’nun 230 liraya satılan kıymanın kilosu marketlerde 412 liraya, kasaplarda ise 600 liraya kadar çıkıyor.
Et ve Süt Kurumu’nda 380 lira olan pirzolanın kilosu ise marketlerde 600-800 liraya kadar çıkıyor. Kasaplarda ise 800-1100 lira arası.
Normal olarak Et ve Süt Kurumu fiyatı düşük tutuyor fakat kıymanın kasapta 370 TL, markette 182 TL daha yüksek olması anormal bir durum!
Fiyatlar semte bakılırsa de değişiyor. Mesela dana kuşbaşı, Beylikdüzü’nde 570 lira, Başakşehir’de 620 lira!
Peki, bu fark iyi mi oluşuyor?
Kendini ziraatçi olarak tanımlayan Sencer Solakoğlu, süt fiyatlarının enflasyon eksisiyle düşük tutulması sebebiyle hayvanların kesime gittiğini bunun da hayvan sayısını azaltarak, et fiyatlarını artırdığını söylüyor.
Bu senelerdir söylenen temel mesele! Sütü ucuz tutacağız diye et tutarları terfi etti.
Hayvan üreticilerinin artan harcamaları da bir öteki etken. Köylü besicilikten vazgeçtikçe fiyatlar daha da artıyor.
Sadece son dönemdeki artış anormal!
Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Osman Destek’ya bakılırsa et fiyatlarını büyük firmalar, et tedarikçileri yükseltiyor.
Destek, bu yıl ramazandan 25 gün ilkin spekülatörlerin, aracıların ve bazı büyük et tedarikçilerinin anormal fiyat artışına niçin bulunduğunu söylüyor.
Eğer tam da Ramazan ayı yaklaşırken et fiyatlarında spekülatif hareketler var ise, bu tarz şeyleri meydana getiren büyük et tedarikçileri belirlenmeli ve hesap sorulmalı.
***
YAPAY ZEKAYA GÖRE EMEKLİLER!
Popüler suni zeka uygulaması ChatGPT’nin ürettiği görseller toplumsal medyada ilgi görüyor.
Bunun son olarak örneği ChatGPT’ye Türkiye’deki emeklilerin temsili görselini paylaş komutu verildi ve bu gördüğünüz fotoğraflar ortaya çıktı.
Galataport’a benzer bir mekanda emekli bir teyze ve öteki emekli amcalar kokteyllerinin ve Boğaz manzarasının tadını çıkarıyorlar. Gene Boğaz manzarası eşliğinde beş çayı partisi veren yaşlı grup ise kim bilir bayram ikramiyeleriyle neler yapacaklarını konuşuyor olabilir.
Bu görsellerle ilgili toplumsal medyada şöyleki garip yorumlar çıktı:
“Emeklilerin durumu iyi bunu kabul edin artık”
“Suni Zeka yalan söyleyecek değil ya!”
“Bu suni zekaya virüs bulaşmış”
“Türkiye’de yaşayan yabancı emekliler olmasın bu?”
İşin aslı şu Suni Zeka hemen hemen Türkiye’deki emekli maaşlarını, emeklilerin şikayetlerini düşünüp insan benzer biçimde çözümleme edemiyor.
“Türkiye” ve “Emekli” komutlarını alıp Türkiye’yi temsil eden simgesel fotoğraflarına, Google’a “Emekli insan” yazınca çıkan genel anlamda reklamlarda görünen yaşlı fakat sıhhatli, mutlu insan fotoğraflarını yorumlayıp yerleştiriyor. Ve ortaya bu münakaşaya açık fotoğraflar çıkıyor.
O yüzden ChatGPT’ye girilen komutlar oldukca mühim! Yaşlı, yoksul, mutsuz emekli komutları girseniz ona bakılırsa görsel araç-gereç çıkarır fakat bu da suni zekanın örneksiz, objektif olmadığını gösterir! Ne söylersen onu yapar!
Oysa bizlere anlatılan suni zeka bu şekilde değildi! Normal olarak suni zeka hemen hemen emekleme döneminde. Zaman içinde kendi iradesini koyacak fakat gene insanlara bağlı duracak.
***
ET VE SÜT KURUMU ŞUBE SAYISI ARTIRILSIN
Et ve Süt Kurumu şubelerinin önünde geceden süregelen uzun kuyruklar haberlere mevzu oluyor.
Hükümet bu problemi çözecek projeler üretmeli.
Et ve Balık Kurumu’nun 1990’lı yıllara kadar 35 iş yeri vardı. Gene 90’lı yılların sonlarında başlatılan özeleştirmeyle beraber bugüne dek kurumun toplam 20 işletmesinin satışı yapılmış oldu.
5 adedi de bedelsiz olarak resmi kurumlara devredildi. Üçü ise kapatıldı.
2013 senesinde bu hatadan dönüldü. Ve kurumun adı Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü olarak değiştirilerek, yeni satış noktaları açıldı.
Bugün Et ve Süt Kurumu değişik 15 tane iş yeri ile faaliyetini sürdürüyor.
80 milyonu aşkın bir ülke için 15 şube oldukca azca.
Bazı Ziraat Kredi Marketleri’nde Et ve Süt Kurumu ürünleri satılıyor fakat bunların da sayısı azca.
Hayvancılıkta çözülmesi ihtiyaç duyulan temel problemler var. Sadece Et ve Süt Kurumu’na bağlı satış noktalarının sayısının artırılması bile et fiyatlarını belli seviyede düşürebilir.
Uzun kuyruk görüntüleri oluşmaz ve dar gelirli daha rahat alışveriş yapar diye düşünüyorum.
***
Altyazı
“Dokuz yaşımızdan beri romanlarda okuyup filmlerde seyrettiğimiz büyük, kuvvetli ve yürekli adam hikayesi tam bir palavra. Yok, o şekilde bir şey!” (The Ugly Truth)