Son 14 çeyrektir kesintisiz büyüyen Türkiye’de işsizlik Şubat 2024 itibarıyla yüzde 8.7 ile 2013’ün mart ayından bu yana en düşük seviyeye geriledi. Senenin ilk çeyreğinde açık iş sayısı 625 bini geçerken, bilhassa ara elaman sıkıntısı had safhaya ulaştı. Sanayiciler eleman bulamamaktan dert yanarken, bazı sektörlerde aylık maaşlar astronomik seviyelere çıktı. Endüstri ve inşaat sektörleri başta olmak suretiyle, bilhassa kaynakçı bulunamaması, işleri durma noktasına getirdi. Kaynakçı maaşları 100 bin liranın üzerine çıkarken, aynı sektörde çalışan mühendislerin maaşı 50-60 bin lirada bulunuyor. Torna ustasının maaşı 70 bin liraya çıktı.
YEVMİYE 3.500 TL
Zelzele felaketinin arkasından inşaat sektöründe de büyük bir istihdam açığı gözlenirken, bu durum sayılara da yansıdı. Sektördeki istihdam sayısı 6 yıl önceki seviyenin altına inerek 1.5 milyona kadar düşerken, kepçe ve vinç operatörlerinin maaşları da 120 bin liralara çıkarak, mühendisleri geçti. İnşaat sektöründe günlük yevmiyeler, bilhassa zelzele bölgesindeki büyük talebin etkisiyle 3.500 liraya kadar terfi etti. Türkiye’deki mavi yaka maaşları birçok sektörde beyaz yakayı geçerken bilhassa nitelikli alanlarda rekabet globale de taşınmış durumda ve global işçi rekabeti artık tamamen dolarla ölçülüyor.
DOLAR BAZINDA ZİRVE
Sanayici tarihin en yüksek dolar bazlı fiyatlamanın yaşandığını söylüyor. Fabrikada averaj mavi yaka maaşları 60 ile 90 bin liraya kadar çıktı. Elektrik şefi, kaynak ustası, kalıpçının aylık kazancı 100-150 bin liraya çıkmış durumda. Vinç operatörü minimum 150 bin TL istiyor. İnşaat işçilerinin maaşları ustalarda 60 bin liraya kadar çıkıyor. Maaşlar mesailer ile beraber aylık 70-80 bin liraları buluyor. Armatür Derneği Başkanı Gökhan Turhan, “Dolar bazında tarihteki en yüksek maaşı verir duruma geldik” dedi. AYSAD Başkanı Sait Salıcı da, “Burada da ev bulma sıkıntısı var. Örneğin Türk Cumhuriyetleri’den 7-8 şahıs getiriyor fakat bu kadar kişiye kimse ev kiralamadığı için çalışanları için ev satın alan sanayici bile var” dedi. Bu yıl üstün dereceli kırması beklenen gezim sektöründe de istihdam krizine karşı büyük bir yarış var.
ELEMAN BULAMIYORUZ
ED Fuarcılık tarafınca düzenlenen İzmir Boat Show Tekne, Tekne Ekipmanları ve Deniz Takıları Fuarı nda konuşan ve Türkiye’de üretilen her iki yattan birinin ihraç edildiğini belirten Yat ve Tekne Endüstrisi Derneği (YATED) Başkan Yardımcısı, Vapur Yat ve Hizmetleri İhracatçılar Birliği (GYHİB) Yönetim Kurulu Üyesi Cem Hüroğlu, “Vapur, yat ve tekne üretimi tarafında nitelikli eleman bulma problemi de yaşanıyor. Şu anda başlangıç pozisyonu için bir mühendisin almış olduğu maaş 50 bin TL’den başlıyor. Usta maaşları 60-70 bin TL’den başlarken, iyi bir kaynakçının maaşı ise 100 bin TL’yi geçiyor” diye konuştu. ED Fuarcılık Kurucu Ortağı Emel Yılmaz da Türkiye’nin şu anda üretimde dünyada ilk 3 ülke içinde yer aldığının altını çizdi.
Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği – OSS Başkanı Ali Özçete
Usta olacaklar kurye yada güvenlik oluyor
Ustalar şu anda otomotiv servislerinde asgari ücretin bir buçuk iki katına kadar maaş alıyor. Eleman bulmakta da zorlanıyoruz. Meslek lisesinden mezun olan elemanlar ya kurye oluyorlar ya da AVM’de güvenlik olarak işe başlıyorlar. Hatta muhasebede çalışan bir eleman mesaisi ve yan haklarıyla mavi yakalıdan azca maaş almaya başladı.
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçılar Birliği (İDDMİB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu:
Torna ustasının maaşı 70 bin TL
VASIFLI CNC operatörü, kaynakçı, tornacı kalfalar asgari ücretin iki katı, ustalar ise 3-4 katı maaş alıyor. Kısaca ustanın maaşı 60-70 bin TL’yi buluyor. Sadece o parayı versek de çalıştıracak eleman bulamıyoruz. Alttan eleman gelmiyor. Yeni nesil istemiyor. Aşağıdan gelen yeni nesil bilhassa 1995 sonrası doğanlar, sanayide olmak istemiyor.
Her yapınak noksan çalışıyor
ENDÜSTRIYEL Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TUSİD) Başkanı Bekir Topuz her fabrikanın minimum 100 işçi eksiği ile çalıştığını belirterek, “Fabrikalarımızda makinenin başlangıcında durması için çalışana 40 bin TL teklif ediyoruz sadece çalışmıyor” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.