Houthi’lerin bilhassa Kızıldeniz bölgesinde yapmış olduğu saldırıların bilançosu ve oluşan satmaca gittikçe kabarıyor. Harp riski sebebiyle yüzde 10’a yakın artışlar oldu. Bölgeden geçen gemilerin ilave olarak üstlendikleri sayı binlerce doları buluyor. Bölgedeki denizler yüksek riskli sular olarak adlandırıldığı için de sigorta maliyetlerinde ciddi artışlar oldu. Bilhassa de reasürans maliyetlerinde yüksek artışlar yaşandı. Bölgede aslına bakarsan Somali korsanları sebebiyle oluşan risk artışına cenk riski de eklenince maliyetler de beklenen de fazla arttı.
MALİYETLER ARTIYOR
Buna bir de bölgede oluşabilecek cenk riski eklenince tablo daha da karamsar hale geliyor. Aktüeryal danışmanlık şirketi OAC’nin yayınladığı rapora bakılırsa, Orta Doğu’daki gerginlik sebebiyle bilhassa taşımacılık sigortası, cenk riski sigortası, politik risk sigortası ve alacak sigortası en fazlaca etkilenecek sigorta ürünleri oldu. Yemen kıyılarında devam eden saldırılar deniz sigortasını ve nakliye maliyetlerini etkiledi. Gemiler, çeşitli nakliye rotalarından kaçınıyor ve başka rotalara yönlendiriliyor. Bu durum tecim yollarının daha maliyetli hale gelmesine niçin olurken cenk riski sigortası prim oranlarının maliyetini de artırıyor. Raporda vurgulanan bir öteki mevzu ise hava yolculuklarının aksaması. Bölgede devam eden çatışma sebebiyle Avrupa ile Asya’yı birbirine bağlayan mevcut çatışmasız koridorların daha da daralması olası. Bu da uçuşların daha uzun rotalardan yapılmasına ve uçuş ücretlerinde yukarı yönlü baskı oluşmasına niçin olabilir. Netice olarak uzun uçuşlara olan talebin azalması, daha azca yolcu ve uçuş sayısına bağlı olarak havacılık sektöründeki prim hacimleri riskteki azalmayı yansıtacak şekilde azalacak gözüküyor.
PRİMLER 7-10 KAT ARTTI
Kızıldeniz’de ticari gemilerin karşı karşıya kalmış olduğu güvenlik problemi şirketlerin sigorta alanında risklerinin artmasına niçin oluyor. Yemen’de Husilerin son dönemde dünya tecim akışının mühim bir bölümünün gerçekleştiği Kızıldeniz’de İsrailli gemilere saldırması bölgedeki ithalat ve ihracatı ciddi şekilde sınırlıyor. Birleşmiş Milletler Tecim ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) şubatta yayımladığı değerlendirmede, 2024 Ocak’ta Süveyş Kanalı’ndan geçen vapur sayısının yüzde 42 düşmüş olduğu belirtiliyor. Şirketlerin Kızıldeniz’deki riskten kaçınmak için gemilerini Umut Burnu’na yönlendirmesi gecikmelerin yanı sıra yakıt ve operasyon maliyetlerini artırıyor. Bu durum şirketlerin sigorta alanında risklerinin büyük seviyede artmasına da niçin oluyor. Küresel deniz ticaretinin ortalama yüzde 15’inin geçiş güzergâhı olan Kızıldeniz’de, korsanlık, terörizm yada cenk şeklinde vakalar sebebiyle güvenlik endişelerinin artması cenk riski primlerinin vapur değerinin ortalama yüzde 0.1’i seviyelerinden yüzde 0.7-1’e çıkmış olduğu görülüyor.
UKRAYNA İÇİN YENİ MODEL
Ukrayna Finansal İstikrar Kurulu, cenk riski sigorta sisteminin oluşturulmasına yönelik bir ön teklif üstünde anlaşmaya vardı. Dünya Bankası, Ukrayna Merkez Bankası (NBU), Maliye Bakanlığı ve Iktisat Bakanlığı’ndan uzmanların katılımıyla geliştirilen sistem, aşamalar halinde tartışılıp uygulamaya alınacak. Tavsiye edilen model, mahalli sigortacıların, internasyonal reasürörlerin ve kurulacak bir devlet ajansının (yada gelecekteki tartışmaların sonuçlarına bakılırsa belirlenen başka bir kurum) katılımıyla çalışacak.