Küresel ziraat ve besin tutarları 2024’e ‘düşüş’ trendini koruyarak başladı. 2023 yılını 118,5 puanla tamamladığını önceki yazılarımızda belirttiğimiz BM Besin ve Ziraat Teşkilatı’nın (FAO) Besin Fiyat Endeksi (FFPI), FAO’nun gecikmeli verilere dayalı düzeltmesi ile 2023 yılını 119,1 puanda kapatmış. 2024’ün ilk ayı sonunda küresel besin fiyat endeksinin 118 puana gerilemesi, 2022 ve 2023’e bakılırsa daha iyi bir yeni yıl açılışı yaptığına işaret ediyor. Küresel ölçekte genel fiyat endeksinin gerilemesinde, küresel tahıl ve küresel et fiyat endekslerindeki düşüşlerin şeker fiyat endeksindeki artışı fazlasıyla telafi etmesi etkili olmuş gözüküyor. Yeni senenin ilk ayında, 2023’ün son ayına bakılırsa 1,2 puanlık (yüzde 1) düşüşte küresel süt ürünleri ve küresel bitkisel yağlar ürün gruplarındaki sınırı olan fiyat ayarlamalarının tesiri de kayda alındı.
Küresel genel ziraat tutarları endeksi, 2023 yılının ocak ayına bakılırsa ise 13,7 puan (yüzde 10,4) altında kaldı. Küresel tahıl fiyat endeksindeki gerilemede, küresel buğday ihracatçıları arasındaki kuvvetli rekabetin devam etmesi ve Cenup Yarımküre devletlerinde kısa sürede hasat edilen ürün miktarı etkili oldu. Küresel mısır ihracat tutarları ise, iyileşen mahsul koşulları, Arjantin’de hasatın başlaması ve ABD’de artan arzın etkisiyle keskin bir düşüş yaşadı. Küresel arpa ve sorgum fiyatlarında da gerileme var. Buna karşılık, küresel pirinç tutarları, geçen senenin üzerine, yeni yıla yüzde 1,2 artışla başladı. Tayland ve Pakistan’dan meydana getirilen kuvvetli sevkiyatlara karşın, Endonezya’nın ek alımları, yüksek kaliteli Indica pirinci fiyatlarında artışı tetiklemiş gözüküyor.
Küresel bitkisel yağ fiyatlarındaki kısmi artışta ise, üretici ülkelerdeki mevsimsel nedenlerden oluşan düşük üretim ve Malezya’daki negatif hava koşulları etkili. FAO, dünya ayçiçek yağı tekliflerinde bilhassa Türkiye’den artan ithalat talebinin etkisiyle sınırı olan bir artış gözlendiğini; buna karşılık, internasyonal soya ve kolza yağı fiyatlarının ise Cenup ABD’dan büyük arz beklentisi ve Avrupa’da bolca oranda ürün sebebiyle düştüğünü belirtiyor. Küresel et fiyatlarında ise, kümes hayvanı etinde devamlı zayıflayan küresel talep ve önde gelen ihracatçı ülkelerdeki adz bolluğu düşüşte etkili. Küresel sığır eti tutarları da, bilhassa Okyanusya ve Cenup ABD’dan gelen yüksek ihracat arzının etkisiyle marjinal bir düşüş gösterdi. Buna karşılık internasyonal küçükbaş eti tutarları, yüksek küresel ithalat talebi ve Okyanusya’da kesim için azalan hayvan arzı sebebiyle artmış durumda.
Dünya şeker fiyatlarındaki artış ise, Brezilya’da ortalamanın altındaki yağışların nisan ayından itibaren hasat edilecek şeker kamışı üretimi üstündeki negatif etkisine dair endişeler ile, Tayland ve Hindistan’daki negatif üretim beklentilerinden kaynaklanmakta. Avrupa Birliği (AB) cephesinde ise, ziraat tutarları 2022’deki yüzde 24’lük büyük sıçramanın üzerine, 2023’te görmüş olduğu yüzde 2’lik artış daha eklemiş durumda. Eurostat verileri, tarımda tüketilen mal ve hizmetleri kapsayan girdilerin ise yüzde 5 düştüğünü gösteriyor. Zeytinyağı, patates ve yumurta fiyatlarında sırasıyla yüzde 54, yüzde 23 ve yüzde 20’lik ciddi artışlar yaşandı. Gübre tutarları 26 AB ülkesinin 22’sinde 2022 yılına kıyasla daha düşük kaldı. Buna karşılık, nebat koruma ürünleri, pestisitler, tohumlar ve ekim stoklarının averaj fiyatlarında yüzde 9’luk artış gözlendi. AB’de, tohum ve gübre dahil olmak suretiyle, hammadde maliyetleri besin maliyetlerini etkileyen başlıca faktörler olmayı sürdürüyor.
Küresel tarım fiyatları 2024’e iyi başladı
