Tarihteki en mühim İslam devletlerinden biri oldukları gerçeği, Memluklular kimdir sorusuna verilecek en kısa cevaptır. Şimal Afrika’da bulunmuş olduğu için Memlükler Türk Devleti mi sorusu en oldukça merak edilenlerdir biridir. 1250 senesinde ortaya çıkan ve uzun soluklu bir devlet olmayı başaran Memlük Devleti’ni kim yıktı diye araştıranlar vardır. İşte Memlük Devleti’nin kurucusu kimdir sorusunun cevabı ve daha fazlası…
Memlük Devleti Kurucusu Kimdir?
Memlükler, ilk olarak 13. yüzyılda 1250-1517 yılları aralığında İzzüddin Aybeg tarafınca Mısır’da kurulmuştur. Eyyubi Devleti’ni yıkmayı başarmışlardır. Memlüklüler aslına bakarsak, Eyyubi hükümdarlarının kişisel muhafızlığını yapmak ve askeri alanda kullanmak amacıyla Türk bozkırlarından getirilen kölelerdir. Memlük kelimesi de Arapça’da, “köle” anlamına gelir.
İlk Memlük soyu, Bahrit Memluklerinden gelir. İsimlerini askeri eğitim gördükleri yerden, şu demek oluyor ki Nil’deki Rudha adasından alırlar. Bahrit, kelime anlamı olarak “denizden, nehirden gelen” anlamına gelir. Orada din bilimleri ve askeri eğitim de dahil olmak suretiyle oldukça nitelikli bir eğitim almışlardır. On sekiz yaşına geldiklerinde, padişahın kişisel muhafızlığını halletmeye başlamışlardır. Böylece Eyyubi sultanlarının amacı, görünürde padişaha bağlı olsalar bile sadakati sıkça sorgulanan emirlere karşı askeri bir güç oluşturmaktır.
Memlük Devleti Özellikleri
1382’den itibaren yargı sürenler ise Burcî Memlukleri’dir. Bunlar, isimlerini Kahire’nin doğusunda yaşadıkları kaleden (burj) alırlar. Bahritler şeklinde Türk değil, Çerkes ve Gürcülerdir. Memlüklüler’de halk Arap olsa da, Bahritler zamanında Türkler, Burjilerde ise Çerkesler tarafınca yönetilmişlerdir. Gerileme, Çerkeslerin yargı sürdüğü dönemde adım atar. Yavuz Sultan Selim’in padişahlığı döneminde Osmanlı ile Mercidabık ve Ridaniye savaşlarına (1516-1517) giren Memlükler ağır bir yenilgiye uğramış, halifeliği Osmanlı’ya vermiş ve himayesi altına girerek yıkılmıştır.
Memlük Devleti Hükümdarları Kimlerdir?
Aşağıda 267 yıl süresince yargı devam eden Memlük Devleti’nin Bahrit Süreci sultanları verilmiştir.
- Şecer-üd-Dürr
- Aybeg
- Mansur Ali
- Kutuz
- I. Baybars
- Bereke
- Sülemiş
- Kalavun
- Tomanbay
- El-Eşref Halil
- Nasır Muhammed bin Kalavun
- Adil Kitbuga
- Laçin
- II. Baybars
- Ebu Bekir
- Alaadin Ufak
- Şihabüddin Ahmed
- İmadeddin İsmail
- Seyfeddin Şaban
- Seyfeddin Hacı
- Ebu Maali Hasan
- Salih Selahaddin
- Selahaddin Muhammed
- Zeyneddin Şaban
- Alaeddin Ali
- Zeyneddin Hacı