Kredi büyümesini enflasyonla mücadeleyle uyumlu bir hıza çekmeyi amaçlayan Merkez Bankası, kredi piyasasını sıkılaştırıcı yönde yeni bazı adımlar attı. Sıkılaşmanın gerçek etkilerini senenin ikinci çeyreğinden itibaren yaşayacağız
Merkez Bankası, bu hafta kredi piyasasını sıkılaştırıcı yönde yeni bazı adımlar attı. Temel amaç kredi büyümesini enflasyonla mücadeleyle uyumlu bir hıza çekmek. Bilhassa tüketici kredilerini. Ocak ayındaki son faiz artışından sonrasında Merkez Bankası, gerekirse siyaset faizinde ilave hamleler yapabileceğini, sadece bundan sonrasında ilk etapta likidite yönetimine dair araçlarla para politikasının sıkılaştırılacağı yönünde ileti vermişti.
Merkez Bankası’nın son toplantısından bu yana piyasalarda hareketlilik arttı. Şubat ayı enflasyonu beklentilerin üstünde geldi. Senelik enflasyon minimum üç ay daha artışını sürdürecek. Şu an yüzde 67 olan senelik enflasyonun mayısta yüzde 72-73 civarında zirveyi görmesi umut ediliyor. Yıl sonu enflasyon beklentilerindeki farklılaşma ve tüketici kredilerindeki artıştan dolayı finans piyasaları, Merkez Bankası’nın para politikasını daha da sıkılaştırması yönünde baskı oluşturuyor.
Merkez Bankası, siyaset faizinde gerçekleştirdiği 36.5 puanlık artışın tesirini tam olarak görmeden faizde ilave bir hamle yapmamayı tercih ediyor. Para politikasındaki sıkılaşmanın gerçek etkilerini senenin ikinci çeyreğinden itibaren yaşayacağız. Yıl başındaki maaş zamları ve mahalli seçim atmosferi faiz artışlarına karşın tüketimi destekliyor. Bu etkinin nisan sonrasında sönümlenmesi umut ediliyor. Faizlerdeki artışın gerçek sektör üstündeki etkilerini de dikkate almak lazım. Dolayısıyla önümüzdeki birkaç ay için faiz dışındaki para politikası enstrümanları ile yola devam etme tercihi daha makul görünüyor. Bu süreçte KKM’den çıkışı daha çok zamana yaymaya gereksinim duyulabilir. İlave tedbirlere karşın, enflasyon beklentisinde bozulma emareleri görülür ve kur üstündeki baskı artarsa o vakit siyaset faizini bir kez daha devreye sokmak gerekebilir.
TOPYEKÜN MÜCADELE
Sonuçta döviz arz ve talebine yönelik koşullar, geçen seneye kıyasla değişik. Dolayısıyla, geçen seneki şokun bir benzerinin yaşanabileceğine dair bir ekonomik temel bulunduğunu söyleyemeyiz. Fakat toplumsal medya ve öteki mecralar üstünden dövizde yeni bir dalga yaşanacağına dair idrak ve beklentinin oluştuğu da bir gerçek. Bu durumun kendini gerçekleştiren kehanete dönüşmemesi için siyaset yapıcıların tetikte olması mühim. Enflasyonla savaşım için döviz kurunda istikrara gereksinim var. Bu istikrar döviz kurlarının durağan(durgun) kalması anlamına gelmiyor. Döviz kurlarının başta enflasyon olmak suretiyle ekonomik değişkenler ve koşullarla uyumlu hareket etmesidir mühim olan. Fiyat istikrarı ve finansal istikrar için para politikasının yanı sıra yapısal politikalara da ihtiyacımız var. Idrak ve belentilerin sıhhatli ve tutarlı bir moda dönüşmesi için siyaset yapıcıların lüzumlu adımları atmaları gerekiyor. Bu mevzuda asla şüphe yok. Fakat bir taraftan da enflasyonu yenmenin topyekûn bir mücadeleyi gerektirdiğini unutmamalıyız. Vatandaşların ve gerçek sektörün de itidalli olması ve ekonominin temelleri ile uyumsuz idrak ve beklentilere kapılmaması fazlaca tehlikeli sonuç.
DÖVİZİN YOLU
Gerek bireylerde gerekse şirketlerde mahalli seçimlerden sonrasında döviz kurlarının yükseleceğine dair bir beklenti var. Bu beklentinin arka planında geçen seneki seçimlerden sonrasında dövizde yaşanmış olan ani yükseliş yatıyor. Hatırlanacağı suretiyle, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden ilkin uzun bir süre 18.5-20 bandında kalan dolar/TL kuru haziran ayı içinde 26’ya yükselmişti. Benzer bir hareketin bu seçimlerden sonrasında da yaşanabileceğine yönelik beklenti, döviz talebini artırıyor. Fakat o dönem ile şu an içinde ciddi farklılıklar bulunduğunu atlamamak lazım. O dönemde döviz talebini frenleyen sıkı regülasyonlardan dolayı fazlaca uzun süre kur ile enflasyon arasındaki ilişki kopmuştu. Regülasyonların bir çok son aylarda kademeli olarak gevşetildi. Temmuz ayından bu yana kur, piyasa dinamikleriyle daha uyumlu bir seyir izliyor. Geçtiğimiz yıl faizler oldukça düşük seviyelerdeydi. Son 10 ayda para politikası ciddi derecede sıkılaştı. Siyaset faizi yüzde 8.5’ten yüzde 45’e terfi etti. Piyasada faiz oranları ise yüzde 50’nin üzerini görmüş oldu. Geçen seneye kıyasla cari açık azalırken, Merkez Bankası rezervleri toparlandı.
Küresel piyasalar da Mayıs-Haziran 2023 dönemine kıyasla değişik bir hava içinde. O dönemde Fed ve Avrupa Merkez Bankası faiz arttırım döngüsü içerisindeydi. Gelişmiş ülkelerdeki faiz artışları, gelişen ülke para birimleri üstünde baskı oluşturuyordu. Bu yıl faiz artışları son buldu. Senenin ikinci yada üçüncü çeyreğinden itibaren büyük merkez bankalarından faiz indirimleri umut ediliyor. Küreseldeki bu farklılık gelişen ülkeler için pozitif yönde bir unsur.