2021 senesinde hizmete başlamış olan Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Ortez Protez Yapım ve Uygulama Merkezi’nde çeşitli nedenlerle uzuv kaybı olan engellilere, yitik uzvun işlevini yerine getirecek, kişiye hususi protez üretiminin yanı sıra kas ve iskelet sistemi bozuk olan hastaların da günlük yaşamına dokunacak anatomik ve fizyolojik yapılarına uygun destek cihazlar yapılıyor. 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanmış olan depremler bu merkez için de bir dönüm noktası oldu. Depremlerin peşinden yaraları birlikte sarabilmek adına merkezde zelzele sebebiyle ampute olmuş, uzvunu yitirmiş kişilere de destek verilmeye başlandı.
Ortez Protez Yapım ve Uygulama Merkezi, asrın felaketi 6 Şubat depremleri sonrasında 474 engelli afetzedeye ücretsiz bir şekilde ortez, protez ve medikal araç-gereç desteği verildi. 235’e yakın hastaya protez uygulaması yapılmış oldu. Bunların 70’i depremde uzvunu kaybedenler. Merkez, halen 35 zelzele mağdurunun ihtiyacına cevap vermek için çalışıyor.
AYAKTA KALMAK VE AYAĞA KALKMAK İSTEYENLERİN MERKEZİ
Zelzele esnasında Nurdağı’nda yaşayan ve yıkılan evinin enkazından saatler sonrasında çıkarılan 42 yaşındaki Songül Güneş felakette kaybetmiş olduğu eşi ve 3 çocuğunun peşinden hayatta kalan oğlu için tekrardan ayağa kalkmak istiyor. Sağ bacağını kaybeden zelzele mağduru Anne Güneş, Ortez Protez Merkezi’nin hayatındaki önemini şu şekilde konu alıyor:
“Ayağımın takılması için buradayım. Şu sebeple yürümek isterim, oturmak bizim işimiz değil. Yaşam devam ediyor. Üzüntümüz ayrı sorun, o içimizde saklı devamlı. Fakat yürümemiz lazım. Şu sebeple arkada çocuğum var. Ona bakmam için kuvvetli olmam lazım, yürümem lazım. Eşimi kaybettim, büyük oğlan, ortanca oğlan, kızım… 4 tane cenazem var. Duvar bu şekilde üstüme yıkılınca birden ayağımı kesti, esasen şu da yaralı. 8 saat enkazda kaldım. Beni hayata bağlayan Alperen oğlum. Dışarıdan ortaokulu bitirdim. Liseyi çıraklıktan bitirmek isterim. Eğitim almak isterim. Oğlum için, geleceği için bir esnaflık yapmak isterim. Oğluma destek olmak, başlangıcında durmak isterim.”
BÖLGEDE İLK VE TEK
Zelzele sonrası hayata ilk adımlarını bu merkezde atanlardan biri de mağdurlardan Mehmet Fatih Karatut. Depremde sol ayağını kaybeden, Ankara Etlik Kent Hastanesi’nde başlamış olan ampütasyon sürecini Adıyaman’dan gelmiş olarak Gaziantep Ortez ve Protez Merkezi’nde sürdüren, Karatut, merkezle yaşamış olduğu rahatlığı şu kelimelerle konu alıyor:
“Bu bölgede bu şekilde bir protez merkezinin bulunduğunu bilmiyorduk. Bugün ilk kere Ankara’daki bildiğimiz kişilerin buraya gelmesi üstüne buraya tesadüfen geldik. Uzuv kaybı yaşayan kişiler oldukça rahat yola gidip gelemediği için genel anlamda uzanmak isterler, bir otomobil içinde saatlerce kalmaları onları yorar. Mesafenin kısa olması hasta için büyük rahatlık sağlıyor. Bundan sonrasında buraya gelmek, Adıyaman’da yaşayanlara burayla ilgili informasyon vermek daha iyi olacak.”
ÜCRETSİZ HİZMET
Ortez Protez Merkezi maddi durumu olmayan engelli bireylere ücretsiz bir şekilde hizmet veriyor. Merkezin, yüzlerce kilometre uzaklıktan gelen hastaları bile var. 58 yaşındaki, Balıkesirli Ramazan Kuş onlardan biri. Kuş, 2 kolunu 1984 senesinde elektrik akımına kapılmasının peşinden kaybediyor ve 40 yıl sonrasında bu merkezde sağlanan protez ellerini ile çayını yudumlayabilmenin sevincini paylaşıyor:
“Kaza sonrası kolları kaybettikten sonrasında ben şok şeyler kaybettim. Elektrikli kol istedim bu şekilde, çalışan kol. O da takıldı. Kendimi oldukça mutlu hissediyorum. O süre tutamıyordum. Başka birileri destek oluyordu. Çayı kamışla falan içiyordum. Öyleki yönetim ediyorduk. Şimdiyse kendimiz içeceğiz, o yönden mutluyum.”
“GELDİM İNSANLIĞI GÖRDÜM, YARDIMSEVERLİĞİ GÖRDÜM”
Bir başka depremzede Mahmut Koca ise zelzele ve sonrası yaşadıklarını ve merkezin hayatına dokunuşunu duygu dolu sözlerle dile getirdi:
“Zelzele yaşadık. Adıyaman’da perişan olduk, kimsesizlik gördük. Benim evim 4 kattı. Çocuklarım üst kattaydı, ben hanım ve 1 oğlan en alt kattaydı. Üç daire üstümüze çöktü. Benim ayağım kirişte kaldı, oğlan da diğer odadaydı. Onun da omuzdan gitti. Burayı Adıyaman’da bir dostum dedi. Fatma Şahin bir kurum açmış, ikimiz de buraya geldik dahil olduk. Şimdi umutluyum. Fazlaca mutluyum, asla karamsar değilim. Geldim, insanlığı gördüm. Yardımseverliği gördüm.
EN BÜYÜK AMAÇ İNSAN HAYATINA DOKUNMAK
GBB Ortez Protez Yapım ve Uygulama Merkezi Müdürü Enver Katırcı merkezin hizmet prosedürü ve amaçları hakkında bilgiler verdi:
“Şu anda birinci önceliğimiz depremzede hastalarımız. Bizim buradaki en büyük gayemiz hastaları hayata tekrardan iyi mi kazandırabiliriz? Biz aslen insanlara dokunmak istiyoruz. Ortezlerini yapalım, protezlerini yapalım. Buna itirazımız yok fakat belediye olarak en büyük gayemiz insan hayatına dokunmak. Yeniden insanları kazanabilmek. Depremde bacağını kaybeden öğretmenin protezini bir an ilkin yapalım ki tekrardan eğitim verebilsin. Tekrardan yeni nesiller yetiştirebilsin. Bu duygu da tanım edilebilen bir şey değil.”
Merkez bünyesinde; geleneksel üretim yönteminin en fazla uygulanmış olduğu ortez çeşitlerinden AFO üretimi ve tadilatı, Dinamik Ayak Bilek Ortezi (DAFO), ayakta durma sehpası, skalyoz oturma koltuğu, ayak tabanlık analizi ve skolyoz tarama ve korse benzer biçimde ürünlerin üretimi yapılırken, medikal malzemelerin tamirat ve tadilat işleri de yürütülüyor.
Pahalı yöntemlerden önde gelen protezler için malzemeler yurt dışından temin ediliyor. Protezlerin maliyetleri 100 bin liradan başlayıp milyon liralara kadar çıkabiliyor. Gaziantep’teki ortez protez merkezi, ise bu hizmeti insan hayatına faydası sebebiyle parasız veriyor.
Öte taraftan Büyükşehir Belediyesi Sıhhat Hizmetleri ve Engelliler Daire Başkanlığı tarafınca engelliler için bilinçlendirilme, yönlendirilme, danışmanlık, mesleki mevzular, istihdam benzer biçimde toplumsal alanda ekonomik refahı bununla beraber getirecek bilgilendirme sunumları ve eğitimler gerçekleştiriliyor.