Prof. Dr. Nejat Veziroğlu Temiz Enerji Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Lentatek Uzay Havacılık ve Teknoloji AŞ işbirliğinde ortalama 20 senedir hidrojen yakıt pilleri üstüne emek verme yürütülüyor.
Bu kapsamda en iyi lityum bataryalardan 3 kata kadar daha yüksek enerji yoğunluğu sunan, tamamen sessiz çalışan ve yüzde 50 verimle elektrik enerjisi elde edilebilen hidrojen yakıt pilleri geliştirildi.
Geliştirilen düzlemsel katı oksit yakıt pillerinin performansı, elektrolit-elektrot ara yüzeyleri artırılarak ortalama yüzde 90 yükseltildi.
Fen Bilimleri Enstitüsü Enerji Bilimi ve Teknolojileri Ana Bilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Çiğdem Timurkutluk, AA muhabirine, 2007’den beri hidrojen ve yakıt pilleri üstünde çalıştığını söylemiş oldu.
Enerji ihtiyaçlarının çoğunun karşılandığı fosil yakıtların çevreye verdiği geri dönüşümü olmayan zararlar sebebiyle bilim adamlarının yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji kaynaklarına yöneldiğini belirten Timurkutluk, bu mevzuda hidrojen enerjisinin ön plana çıktığını söyledi.
Timurkutluk, yakıt pili vesilesiyle hidrojen ve oksijenden elektrik enerjisi üretilebildiğini aktararak, şunları kaydetti:
“Bu sistemde atık olarak çevreye bir tek ısı ve su veriyorsunuz. Ekip olarak, düzlemsel katı oksit yakıt pillerinde yüzey alanı geliştirme emek harcamaları üstüne yoğunlaştık. Çalışmalarımız neticesinde düzlemsel katı oksit yakıt pillerinde verimi yüzde 90 civarında artırdık. Verimin yüzde 90 civarında artması demek tüm sistem elemanlarının küçülmesi, maliyetin azalması, verimin artması anlamına geliyor. Geliştirdiğimiz katı oksit yakıt pilleri araştırma boyutlarında kalmamakta. Lentatek şirketinin desteğiyle katı oksit yakıt pilleri ticari boyutlarda üretilebilmektedir. Merkezimiz Türkiye’de katı oksit yakıt pillerini ticari boyutlarda üretebilen tek merkezdir.”
Hidrojen yakıt pillerinin taşınabilir elektronik cihazlarda kullanılabileceğinden bahseden Timurkutluk, uzay vasıta ve istasyonları, askeri uygulamalarda, ev ve endüstriyel güç sistemlerinde de kullanılabileceğine dikkati çekti.
Timurkutluk, doktora çalışmalarında katı oksit yakıt pili çeşidi olan mikro tüpler üstüne araştırma yaptığını ifade ederek, “İkisinin uygulama alanları değişik. Düzlemsel yakıt pillerini daha oldukça durağan(durgun) uygulamalarda kullanabiliyoruz fakat mikro tüpleri hacimsel olarak daha azca yer kapladığı, sistem elemanları daha minik ve süratli devreye girme sürelerine haiz oldukları için hareketli cihazlar ve araçlarda da kullanabiliyoruz.” dedi.
Mikro tüplerle Lentatek firmasıyla insansız hava araçlarına güç ünitesi sağlamayı planladıklarını dile getiren Timurkutluk, mikro tüp katı oksit yakıt pilleriyle insansız hava araçlarının havada kalma sürelerini 5 kata kadar arttırmayı hedeflediklerini altını çizdi.
Timurkutluk, literatüre kazandırdıkları yeni ve kolay bir metotla ürettikleri düzlemsel katı oksit yakıt pilinin yüzey alanını arttırdıklarını, bunun etkisiyle performansın 2 katına kadar yükseldiğini altını çizdi.
Üniversitenin 2023’te YÖK tarafınca hidrojen yakıt pilleri üstüne uzmanlaşan üniversite seçildiğini bildiren Timurkutluk, Türkiye’de hidrojen ve yakıt pilleri mevzusunda uzmanlaşan tek devlet üniversitesi olduklarını aktardı.
Timurkutluk, Lentatek ortaklığında meydana getirilen çalışmalarla 2018’de YÖK tarafınca Üniversite Endüstri İş Birliği Üstün Başarı Ödülü aldıklarını belirterek, “Yaptığımız son çalışmalarda 2 ulusal, 2 internasyonal patent başvurusunda bulunduk. Bir tane TÜBİTAK 1001 projemiz hala devam ediyor. 4 değişik ülkenin yer almış olduğu NATO projemiz var. Bu da değişik bir katı oksit yakıt pili türü olan metal destekli katı oksit yakıt pili geliştirilmesi üstüne olan bir proje.” diye konuştu.