Ramazan ayına sayılı günler kala Rekabet Kurulu iftar sofraları için harekete geçti. Kırmızı ette fahiş fiyat artışları için soruşturma başlatan kurum beyaz et sektöründe de 4 koldan soruşturma yapıyor. 2023’ün son aylarında gelen şikâyetler üstüne harekete geçen kurum, yapmış olduğu incelemeler sonucunda 10 firmanın rekabeti ihlal ettiğini tespit etti.
BİLGİLERİ PAYLAŞIYORLAR
Ocakta oluşturulan soruşturmaların ilki Abalıoğlu (Lezita), Aspiliç, Banvit, Beypiliç, CP, Erpiliç, Gedik, Hastavuk, Keskinoğlu ve Şenpiliç olmak suretiyle beyaz et üretimi ve satışı alanında etkinlik gösteren 10 şirket hakkında yürütülüyor. Soruşturulan şirketlerin ileri tarihindeki fiyat değişimleri, maliyetleri, üretim ve yığın detayları şeklinde ticari sır niteliğindeki kırılgan ve gizli saklı bilgilerini birbirleriyle paylaşmak suretiyle rekabeti kısıtlayıcı bir antak kalma içinde olup olmadıkları inceleniyor.
BAYİLER ANLAŞTI!
Öteki üç soruşturmada ise Abalıoğlu’nun (Lezita), Erpiliç’in ve Hastavuk’un bayileri arasındaki rekabeti kısıtlamaya yönelik uygulamaları ele alınıyor. Gerek üreticiler gerekse de bayiler arasındaki rekabeti bozan davranışların inceleyen kurum, bu durumun beyaz et sektöründe tutarları yükseltildiğini ve tüketicinin zararına niçin bulunduğunu tespit etti. Kurulun tespitlerinin arkasından kendilerine ceza kesileceğini anlayan tavuk firmalarının bazılarının uzlaşmaya başvurduğu öğrenildi.
PARA CEZASI AĞIRLAŞACAK
Rekabet Kurumu’nun sektörü bütüncül olarak incelediğini belirten Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, pazardaki en küçük rekabet ihlali şüphesinin üstüne kararlılıkla gidildiğini söylemiş oldu. Küle, “Hâlihazırda hakkında soruşturma yürütülen şirketlerden bazılarının önceki soruşturmalarda da ceza aldıkları dikkate alındığında, devam eden soruşturmalarda Kanun’u ihlal etmiş olduğu tespit edilen firmalar için gerektiği yerde ihlalin tekerrürü sebebi öne sürülerek para cezası ağırlaştırılacaktır” dedi.
ÇALIŞANA DA CEZA GELEBİLİR
Soruşturma sürecinde rekabeti ihlal etmeye devam eden teşebbüsler için de cezaların ağırlaştırılacağının altını çizen Başkan Küle, “Bu doğrultuda, Kanun’un verdiği yetkiler çerçevesinde, rekabete aykırı eylemlerde bulundukları tespit edilen şirketlere cirolarının yüzde 10’una kadar para cezası uygulanabilecektir. Ek olarak, bu şirketlerin rekabete aykırı eylemlerin hayata atlatılmasında belirleyici görevi olduğu saptanan yöneticilerine ve çalışanlarına da şirkete uygulanan cezanın yüzde beşine kadar kişisel para cezasına hükmedilebilecektir” diye konuştu.
BİR YILDA FİYAT YÜZDE 67 ARTTI
TÜİK verilerine bakılırsa besin fiyatlarındaki artış en fazlaca kırmızı ve beyaz ete yansıdı. Ocak ayında kümes hayvanı etlerinin fiyatı aylık yüzde 3.66 artarken senelik yüzde 67 artış gösterdi. Göğüs etinden buduna kadar değişik satış tutarları bulunan beyaz ette tüm tavuk kilogram fiyatı averaj 75-80 TL’den satılıyor. Geçen yıl bunun fiyatı 40-45 TL içinde değişiyordu. Parçalanarak paketlenen but, incik, kanat göğüs ise geçen yıl 60 ila 100 TL içinde satılırken şimdi 120 ila 180 TL içinde değişiyor.
184.5 MİLYON TL CEZA KESİLDİ
REKABET Kurumu, beyaz et sektörüne 2009 ve 2019 yıllarında olmak suretiyle iki ayrı soruşturma açmıştı. 2009 senesinde tamamlanan soruşturmada rekabet ihlalinde bulunmuş olduğu tespit edilen dokuz şirkete ve ek olarak ihlalde belirleyici tesiri olduğu sebebi öne sürülerek bu şirketlerden birinin yönetim kurulu üyesi ve bununla birlikte Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneğinin Başkanı olan bir gerçek kişiye toplamda 27.5 milyon TL yönetimsel para cezası uygulandı. 2019 senesinde tamamlanan soruşturmada ise, rekabete aykırı eylemleri sebebiyle dokuz şirkete ve Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneğine toplamda ortalama 157 milyon TL para cezası veridi. Böylece sektöre Rekabet Kurumu tarafınca bugüne dek 184.5 milyon TL para cezası kesildi.