Kahramanmaraş merkezli büyük zelzele felaketi 11 ili ve 15 milyon nüfusu direkt etkiledi. 105 saniyede, 53 bin 537 şahıs yaşamını yitirdi, 107 bin şahıs yaralandı. Yıkık, dökük hayatlardan geriye yaslı bakan gözler, derin bir acı kaldı. İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Sevda Bağ, yüzyılın felaketinin birinci yıldönümünde, depremin ruhsal etkilerini değerlendirdi. Doç. Dr. Bağ, “Yas sürecinde kaybı yok saymak yerine üstüne konuşmak gerekir. Hem de yıl dönümü benzer biçimde tetikleyici durumlarda yas tekrardan yaşanır. Şok, inanmama ve inkar benzer biçimde semptomların tekrarlanma ihtimali mümkün ve doğaldır” dedi.
ACI TETİKLENEBİLİR
Doç. Dr. Bağ, büyük acıların yıldönümlerinin de acıyı tetiklediğini belirterek “Şahıs bunu tekrardan zelzele olacakmış benzer biçimde yaşar. Hatta sallanıyormuş benzer biçimde gelebilir ona. O gün yaşananları aynı saatte aynı şekilde hissedebilir. Aidiyat hissettiği ailesi, şehri, sokakları, arkadaşları, akrabaları artık yoktur. Şahıs yaşamış olduğu kayıplardan dolayı ‘Keşke ben de ölseydim’ diyebilir” dedi. Yas sürecinin, şu tepkilerle kendini gösterdiğini söyleyen Doç. Dr. Bağ, “Baş ağrısı, sallantı hissi, kaygı hissi, boğazda düğümlenme, yutkunma güçlüğü, bulantı, kusma, kabızlık yada ishal, nefes darlığı, çarpıntı, tane düzensizlikleri, kaslarda seyirme, gerginlik ve kasılmalar, uyku düzensizlikleri görülebilir. Duygusal olarak ise ölümü kabul etmeme, üzüntü, ağlama, hasret, hiddet, sorun, güvensizlik, tedirginlik, aklını yitireceği-delireceği korkusu, hayata karşı ilgi ve talep kaybı, hiçbir şeyden zevk alamama, hiçbir duygu hissedememe, geleceğe dair umutsuzluk ve karamsarlık, yalnızlık, umarsızlık hissi oluşabilir” dedi.
TRAVMATİK YASTA DESTEK ŞART
BAZEN sevilen kişinin ölümü ani, beklenmedik bir halde, bilhassa zelzele benzer biçimde olayların sonucunda gerçekleştiğinde, şahıs bunlara şahit olduğunda, yas sürecinin karmaşık bir hal alabildiğine dikkat çeken Doç. Dr. Bağ “Yas emareleri daha şiddetli olabilir ve daha uzun sürebilir. Bu süreci travmatik yas olarak adlandırabiliriz. Bu şekilde bir durumda psikiyatri uzmanına ne olursa olsun yönlendirilmeli ve yardım alınmalıdır” dedi.
YORUM YAPMADAN ONU DİNLEYİN
“HAYATI paylaştıkça acılar azalır” diyen Doç. Dr. Bağ, şu tavsiyelerde bulunmuş oldu: “Yorum yapmadan onları kulak verin. Bu umarsızlık hissini azaltır. Kişiyi emek harcama yaşamına yönlendirmek, öğrencileri okula devam etmeleri için desteklemek, ev hanımlarını yeni ilgi ve uğraşı alanları bulmaları için teşvik etmek, psikiyatrik yardım gruplarına yönlendirmek, geleceğe dair umutları artıran etkili yöntemlerdir.”
ACILARI PAYLAŞIN Kİ AZALSIN
Depremzedelerin acılarını, aynı acıları yaşayanlarla paylaştıkları grup terapilerine katılmalarının da oldukca yararlı olabileceğini söyleyen Doç. Dr. Bağ, “Süre alıcı bir süreç. Her insanın yas süreci de birbirinden değişik. Hepimiz başka yaşıyor yası. Ani ölümler, zelzele benzer biçimde felaketler, yas sürecini daha da arttırıyor” dedi.