Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü 2023 Yılı Etkinlik Raporu’ndan yapmış olduğu derlemeye bakılırsa, Türkiye’nin de üyesi olduğu Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (EUROCONTROL) kuralları gereği, hava sahası kullanıcılarından tesis ve hizmetlerin kullanımı dolayısıyla harcamaların tahsili temel ilke kabul ediliyor.
Bu kapsamda EUROCONTROL’e üye ülkeler, her mali yıl için söz mevzusu harcamalarını içeren “maliyet tabanı” hazırlıyor.
Söz mevzusu taban, personel maliyetleri, öteki cari giderler, amortismanlar ve ana para maliyetinden oluşuyor.
Hava seyrüsefer hizmetlerine yönelik maliyet tabanı üstünden de hava sahası kullanıcıları ücretlendiriliyor. Bu maliyetler, Türkiye’ye ilişik hava seyrüsefer hizmetlerine ilişkin harcamaların geri ödeme tutarını teşkil ediyor.
Bu kapsamda Türkiye’nin, hava sahasının kullanımından dolayı sağlamış olduğu gelir geçen yıl 12 milyar 187 milyon lirayı bularak üstün derece elde etti.
2022 senesinde söz mevzusu meblağ 4 milyar 287 milyon liraydı. Böylece, senelik artış yüzde 184’ü buldu.
Türkiye, “ulusal maliyet tabanının büyüklüğü endeksi”ne bakılırsa 2023’te EUROCONTROL üyesi 41 ülke içinde 6’ncı sırada yer aldı.
TALEP SIRALAMASINDA İKİNCİLİK
Ülkenin tecim ve gezim alanında mühim partnerlerinden Rusya ile Ukrayna içinde 2022’de başlamış olan ve halen devam eden harp sebebiyle Ukrayna hava sahasının kapanması ve kullananların operasyonlarını Türk hava sahasına yönlendirmeleri gelir artışında etkili oldu. Ek olarak, Türkiye’de artan iç hat talep, sağlam altyapı ve dinamik insan deposu yardımıyla sürecin başarıyla yönetilmesi rekora kapı açtı.
Türkiye’nin jeopolitik konumu ve alınan önlemler yardımıyla bilhassa doğu-batı aksındaki hava trafiği açısından hava sahasının yegane koridor durumunda olması yüksek değerde hizmet birim sayısı kazanımı sağlamış oldu. Ülke, hava sahasına talep sıralamasında geçen yıl ikinci sırada yer aldı.
Türkiye birim fiyatı ise 2023’te senelik yüzde 115,17 artışla 307,59 liradan 661,83 liraya terfi etti.