Türkiye, Cumhuriyetin 100. yılı olan 2023’te, binlerce can kaybının yanı sıra 103 milyar dolarlık satmaca çıkaran zelzele felaketine ve küresel resesyon endişelerine karşın büyümeye devam etti. Türkiye ekonomisi geçen senenin son çeyreğinde yüzde 4, 2023’ün tamamında ise yüzde 4.5 büyüdü. Kesintisiz gelişme süreci 14 çeyreğe taşınırken, yıl bazında ise Türkiye 14 senedir aralıksız büyümeyi sürdürdü.
MİLLİ GELİRDE REKOR
Türkiye ekonomisi hem de son 22 yılda bir tek 1 yılı küçülme ile tamamladı. Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) 1 trilyon 119 milyar dolarla tarihin en yüksek seviyesine çıkarken, şahıs başı gelirde de 13 bin 102 dolarla zirveye ulaşıldı. Şahıs başı gelir 2022’ye bakılırsa 2 bin 451 dolar arttı. Gayrisafi ulusal hasıla TL bazında da 26.3 trilyon lira ile üstün derece elde etti.
OECD’DE İKİNCİ SIRADA
Türkiye, 2023’ün son çeyreğinde, senelik bazda, ekonomik gelişme verisi açıklanan Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütüne (OECD) üye ülkeler içinde ikinci, G20 ülkeleri içinde üçüncü ülke oldu. OECD’de yüzde 4.3 ile ilk sırada Hırvatistan yer alırken, Türkiye’yi yüzde 2.2 ile Slovenya takip etti. G20 ülkeleri içinde yüzde 5.2 ile en süratli büyüyen ülke Çin oldu. Bu ülkeyi yüzde 5 ile Endonezya izlerken, Türkiye ise listede üçüncü sırada yer aldı.
DENGELENME BELİRGİNLEŞTİ
Büyümede senenin üçüncü çeyreğinde başlamış olan dengelenme son çeyrekte de devam etti. Senenin ilk yarısında 8.8 puan olan iç talebin büyümeye katkısı, ikinci yarıda 6.6 puana geriledi. Net dış talebin negatif katkısı 4.9 puandan 1.6 puana düştü. 2023’te büyümenin ortalama üçte biri üretim kapasitesini artıran makine ve teçhizat yatırımlarından geldi. Vatandaşın tüketimi büyümeye son çeyrekte 6.73 puan, 2023’ün tamamında ise 8.83 puanlık katkı sağlamış oldu. 2023’ün üçüncü çeyreğinde 7.72 puanlık, 2022’nin son çeyreğinde 10.34 puanlık, 2022’nin tamamında ise 12.1 puanlık büyümeye katkı veren vatandaşın tüketiminde gözle görünür bir yavaşlama yaşanıyor.
EN HIZLI BÜYÜME İNŞAATTA
2023’te Türkiye’de zelzele sonrası tekrardan bayındır faaliyetleri verilere de yansıdı. 2023 senesinde inşaat yüzde 7.8 gelişme ile sektörler içinde öne çıktı. İnşaat sektörü son çeyrekte yüzde 10.8’lik kuvvetli bir gelişme sağlamış oldu ve büyümeye 0.46 puan katkı verdi. İşgücü ödemeleri 2023’ün tamamında yüzde 116, son çeyrekte ise yüzde 107.6 arttı. İşgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Kıymet içindeki oranı yüzde 24.7’den 29.7’ye çıktı.
CEVDET YILMAZ Cumhurbaşkanı Yardımcısı
AMACIMIZ SOSYAL REFAHI KALICI ARTIRMAK
Hedefimiz istikrar içinde, sürdürülebilir ve kapsayıcı gelişme ile Türkiye Yüzyılı’nda ülkemizi daha ilerilere taşımak, halkımızın toplumsal refahını kalıcı olarak artırmaktır. Siyasal istikrar ve itimat içinde ekonomimizde öngörülebilirliğin sağlandığı bir ortamda, gelişme performansımızı 14 çeyrektir kesintisiz bir halde sürdürüyoruz. Ekonomimizin yatırım, istihdam, üretim ve ihracat kanalıyla gelişme oluşturma kapasitesi güçlenerek devam ediyor.
MEHMET ŞİMŞEK Gömü ve Maliye Bakanı
Nitelikli BÜYÜMEYE DOĞRU YOL ALIYORUZ
Kuvvetli şekilde desteklediğimiz yatırım ve ihracatla daha nitelikli büyümeye doğru yol alıyoruz. Göstergeler ekonomideki dengelenmenin ve cari açıktaki iyileşmenin sürdüğüne işaret ediyor. Kalıcı refah artışı için fiyat istikrarını sağlamanın yanı sıra yüksek katma kıymetli üretime ve verimlilik artışına odaklanan yapısal reformlara devam edeceğiz.
ÖMER BOLAT Tecim Bakanı
PROGRAMIN OLUMLU SONUÇLARI ALINIYOR
Büyümeye ilişkin veriler; üretim, istihdam, yatırım, ihracat öncelikleri çerçevesinde oluşturduğumuz Hükümet Programı’nın pozitif yönde neticelerini göstermektedir. 2024 senesinde mal ve hizmet ihracatında sağlanacak artışlar ile mal ve hizmet ithalatında düşüşler neticesinde, dış ticaretin ekonomik büyümeye pozitif yönde katkı vermesi beklenmektedir. Ülkemizi yatırımlar için çekicilik merkezi haline getirme amacıyla çalışmalarımıza durmaksızın devam ediyoruz.
FATİH KACIR Endüstri ve Teknoloji Bakanı
KALKINMA YOLCULUĞU SÜRÜYOR
Türkiye ekonomisi 14 çeyrektir kesintisiz büyüyor. 2023’te ülkemizdeki yatırımlar yüzde 8.9 arttı, ekonomimiz yüzde 4.5 büyüdü. 13 bin 110 dolar şahıs başı ulusal gelir, 1 trilyon 118 milyar dolar ulusal gelir ile Türkiye’miz yatırım, istihdam, üretim, ihracat rotasında kalkınma yolculuğuna devam ediyor.
İŞ DÜNYASI 2024’TEN UMUTLU
NAİL OLPAK DEİK Başkanı: 2023 yılı pek fazlaca açıdan sıkıntılı bir yıldı. Tüm bu iç ve dış gelişimleri dikkate alarak Türkiye’nin 2023 yılı gelişme performansına baktığımızda, hedef gelişme oranının aşılması ve gelişme istikrarının korunması kıymetli bir kazanım.
MAHMUT ASMALI MÜSİAD Başkanı:
Ulusal iktisat pozitif gelişme eğilimini üst üste 14’üncü çeyreğe taşıyarak “Türkiye Yüzyılı” iddiasına yaraşır bir başlangıç yapmış oldu.
Ülke ekonomimizin üretim, ihracat ve istihdam odaklı gelişme sürecinin devam edeceğine olan inancımızı yineliyoruz.
MUSTAFA GÜLTEPE TİM Başkanı: En büyük hedefimiz, ülkemizin küresel ihracat liginde de ilk 10 ülke içinde yer alması.
Büyümenin fazlaca mühim bir kısmı makine ve teçhizat yatırımlarından geldi.
ŞEKİB AVDAGİÇ İTO Başkanı: İş dünyası olarak 2024’ün katma kıymetli dış taleple fark oluşturacak bir yıl olması için çalışacağız.
ORHAN AYDIN ASKON Başkanı:
Rotamız, OVP hedeflerinden sapmadan üretimle büyüyen kalıcı sürdürebilir bir ekonomik büyümedir.
GÜRSEL BARAN ATO Başkanı: Ülkemizin tek haneli enflasyon ve çift haneli gelişme yapısına kolaylıkla kavuşabileceğine inanıyoruz.