İstanbul’da ihtimaller içinde zelzele riskine karşı yüzyılın kentsel dönüşüm hareketi başladı. Geçen senenin sonunda Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın müjdesini verdiği “Yarısı Bizlerden” kampanyası kapsamında verilecek destek paketi netleşti. Kampanya kapsamında vatandaşlara her bir bağımsız bölüm için 700 bin lirası bağışlama, 700 bin lirası kredi, 100 bin lirası da kira yardımı olmak suretiyle 1.5 milyon lira destek sağlanacak. 26 Nisan-31 Mayıs 2023 tarihleri içinde meydana getirilen başvurularda yüzde 100 antak kalma sağlanan 14 bin binada 70 bin bağımsız bölümün dönüşüm süreci başladı. Süreç iyi mi ilerleyecek? Yol haritası iyi mi belirlenecek? Başvuruyu kaçıranlar iyi mi bir yol izleyecek? 350 bin konutun dönüşmesi hedefiyle başlatılan kampanyayla ilgili vatandaşın merak etmiş olduğu soruların yanıtları…
Başvurum kabul edildi, süreç iyi mi işleyecek?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı uzmanları tarafınca, kabul edilen başvurularda binaların ön incelemesi yapılacak ve bulgu raporu hazırlanacak. Peşinden gönüllülük esasıyla antak kalma sağlanan bina için protokol hazırlanacak, proje aşamasına geçilecek. Yarısı Bizlerden müracaat değerlendirmesinin arkasından binanın boşaltılmasıyla TOKİ tarafınca başlatılacak süreçte en geç 2 yıl içinde inşaat tamamlanacak.
Müracaat sürecini kaçırdım. İkinci bir fırsat düzenlenir mi?
Öncelik müracaat sahiplerinin olacak. Geçen yıl oluşturulan müracaat sürecinde 14 bin binada 70 bin bağımsız bölüm için yüzde 100 antak kalma sağlandı. Her birim için 1.5 milyon liralık kredi verileceği için toplam 105 milyar liralık kaynak verilecek. Ilk olarak ilk müracaat sahiplerinin süreçlerine başlanacak. Yüzde 100 anlaşmaların sağlandığı müracaat sahiplerinden sonrasında kademeli olarak her insana açılacak. Süreci bakanlık ve ilçe belediyeleri beraber yönetecek.
DÖNÜŞÜME GİRECEK BİNADA İŞYERİM VAR. NE KADAR DESTEK ALACAĞIM?
Hak sahibine bir konut için 700 bin liraya kadar bağışlama, 700 bin liraya kadar kredi, bir işyeri için 350 bin liraya kadar bağışlama, 350 bin liraya kadar kredi, öteki her bir konut için 1 milyon 400 bin liraya ve öteki her bir işyeri için 700 bin liraya kadar kredi verilebilecek. Birden fazla konut için verilecek kredide herhangi bir sınırlama bulunmuyor. Ek olarak gerçek sahibi, satış yada 6306 sayılı Kanun kapsamında yapılacak hisse satışı işlemiyle edineceği taşınmaz için oranı satılan gerçek sahibinin kullanacağı bağışlama ve krediyi kullanabilecek.
ÖDEMELER NE ZAMAN, NASIL YAPILACAK?
Bağışlama ve kredi desteği, Yapı Denetimi Hakkında Kanun’a doğal olarak olan yapılarda Yapı Denetim Sistemi’ndeki inşaat ilerleme seviyesi, öteki yapılarda ise ilgili yönetim tarafınca yerinde yapılacak araştırma esas alınarak ödenecek. Ödemeler, subasman seviyesinde, taşıyıcı sistemin bitiminde ve inşaat bitiminde olmak suretiyle Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’nca ‘üç eşit taksitle’, yapıdaki hak sahipleri adına ‘hak sahiplerinin anlaştığı yüklenicinin’ bankada oluşturulan vadesiz hesabına yapılacak. Kısaca direkt vatandaşa ödeme olmayacak.
TAKSİTLERİM NE ZAMAN BAŞLAYACAK?
Evi dönüşüme giren yurttaş geçici olarak başka bir evde kiracı oluyor. Bu süreçte hem kira hem kredi taksiti ödemek birçok haneye zor geliyor. İşte bu yüzden de kampanyada, ‘geri ödemesiz dönem’ formülü devreye girecek. Kampanya kapsamında ruhsat tarihinden itibaren 24 ay geri ödemesiz dönem uygulanacak. Kısaca yurttaş riskli konutu yenilendikten ve yeni evine geçtikten sonrasında ödemelere başlamış olacak. İnşaat 24 ay değil de 12 ayda biterse, yurttaş 12 ay daha geri ödemesiz devrin avantajını kullanacak.
KİRACISI OLDUĞUM EV DÖNÜŞÜME GİRİYOR. DESTEK ALABİLİR MİYİM?
Kampanya kapsamında taşınmazı kullanan kişiye bir kereye mahsus 100 bin lira taşınma desteği verilecek. Dönüşüme girecek evde ev sahibi yaşıyorsa o, kiracı var ise kiracı bu desteği alacak. Böylece dönüşüm sürecinde ilk kez kiracılara bu denli bir ödeme gerçekleşmiş olacak.
KREDİ TAKSİTLERİNİ ÖDEYEMEZSEM NE OLACAK
KREDİ geri ödemeleri Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’nca takip edilecek. Kredi borcunun zamanında ödenmemesi halinde, Başkanlık tarafınca borçlu kişiye ihtarda bulunularak süre tanınacak. Verilen süre içinde kredi borcunun ödenmemesi, kredinin durdurulması yada iptal edilmesi durumunda, kullandırılmış kredilerin ödenmeyen kısımları genel hükümlere gore takip ve öğrenim edilecek.
GELİRİM DÜŞÜK OLSA DA KAMPANYADAN FAYDALANABİLİR MİYİM?
KAMPANYA kapsamında riskli evde yaşayan hak sahiplerine kredi verilecek. Vatandaşın gelir ve kredi puanı durumlarına bakılmayacak
MÜTEAHHİT İNŞAATI YARIM BIRAKIRSA NE OLACAK?
MÜTEAHHİTTEN Tamamlanma Sigortası yada güvence istenecek. İnşaat süresi içinde müteahhit batkı eder, konutları sahiplerine teslim edemezse; devreye sigorta şirketi giriyor, konut için o tarihe kadar ödenen tüm bedeli tüketiciye ödüyor ya da sigorta şirketi, inşaatın tamamlanmasını sağlayıp, tüketiciye konutunu teslim ediyor. Ek olarak gerçek sahibi müteahhit işi geciktirirse yüzde 50 karar alıp işi başkasına devredebilecek.
BİNAMIZIN PLANI YENİDEN İNŞAAT YAPIMINA UYGUN DEĞİL. BAŞKA YERDE İNŞAAT YAPABİLİR MİYİM?
PARSELİN zemin ve plan durumunun tekrardan inşaat yapımına uygun olmaması durumunda isteyenlerin İstanbul dışına çıkabilmesinin de önünün açıldı. Zemin çürükse yada plan değişmişse inşaat yapılamıyorsa ve kat maliklerinin tamamının onayı olursa destek ve hibelerden İstanbul’daki başka bir arsadan yada İstanbul dışından yararlanmak mümkün olacak. Söz gelimi yurttaş memleketindeki arsasında ev yaptırınca 700 bin kredi ve 700 bin bağışlama alabilecek. Zemin ya da plan engeline takılan yurttaş köyünde ev yaptırdığında bu desteği alabilecek.